مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

هدف و زمینه: درخودماندگی نوعی اختلال عصب‌شناختی رشدی است که جنبه‌های مختلف رشد کودک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. نقص در توجه مشترک، از نخستین نشانه‌های تشخیص اختلال درخودماندگی به حساب می‌آید. این کودکان در جنبه‌های متفاوت رشد زبان و گفتار نیز مشکل دارند. پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی آموزش توجه مشترک بر بهبود مهارت‌های زبانی در کودکان با اختلال درخودماندگی با عملکرد بالا انجام گرفت.
روش بررسی: در پژوهش حاضر، از طرح نیمه‌آزمایشی با روش پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل استفاده شد. جامعۀ آماری پژوهش، شامل تمام کودکان دارای اختلال درخودماندگی با کارکرد بالا در دورۀ سنی پیش‌دبستان بود که به مراکز درمانی تحت‌نظر بهزیستی در شهر تهران مراجعه کرده بودند. نمونۀ پژوهش به‌صورت در دسترس بود و شامل ۳۰ کودک بود که به‌طور تصادفی انتخاب شدند و همچنین به‌صورت تصادفی در گروه کنترل و آزمایش گمارش شدند. آزمودنی‌های گروه آزمایش به‌مدت ۱۳ جلسۀ یک‌ساعته، تحت مداخلۀ برنامۀ آموزش توجه مشترک قرار گرفته‌اند. ابزار مورداستفاده در این پژوهش، آزمون رشد مهارت زبان تولد (نیوکامر و هامیل، ۱۹۹۸)، آزمون‌های جامع در زمینۀ سنجش رشد زبانی و مبتنی بـر یک آزمون رشد زبان مدل دوبعدی بود. جهت آنالیز آماری، تحلیل کوواریانس دومتغیری استفاده گردید.
یافته‌ها: تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد بین میانگین‌های تعدیل‌شدۀ متغیرهای واژگان تصویری، واژگان ربطی، واژگان شفاهی، درک دستوری، تقلید جمله، تکمیل دستوری، تحلیل واجی و تولید کلمه، تفاوت معنا‌داری در بین نمرات گروه آزمایش با گروه کنترل در پس‌آزمون وجود دارد (۰٫۰۰۱>p). این تفاوت به‌گونه‌ای بود که در تمامی این متغیرها نمرات گروه آزمایش بیشتر از نمرات گروه کنترل بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش حاکی از اثربخشی برنامۀ آموزش توجه مشترک بر بهبود مهارت‌های زبانی کودکان درخودمانده با کارکرد بالاست؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود از این برنامۀ آموزشی به‌منظور بهبود مهارت‌های زبانی و ارتباطی این کودکان استفاده شود.