مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اختلال طیف اتیسم در DSM-V، به‌صورت نقص‌هایی برگشتی در ارتباط اجتماعی مثل نقص‌هایی در تعاملات اجتماعی، مشکلاتی در مهارت‌های ارتباطی غیرکلامی، مشکلاتی در درک روابط، رفتارها و علایق تکراری و محدود مثل کوبیدن سر یا چرخیدن تعریف می‌شود. در این میان از ضعف ارتباطات به‌عنوان مهم‌ترین مسئله در این اختلال یاد می‌شود. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر مدل‌سازی ویدئویی رهنمودی بر کاهش نشانگان کودکان اتیستیک انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از شیوهٔ نیمه‌تجربی با استفاده از گروه آزمایشی و گروه گواه استفاده کرده است. جامعهٔ آماری این پژوهش شامل کودکان دارای اختلال طیف اتیسم در دامنهٔ سنی چهار تا هشت سال بود که از سال ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ در مرکز تهران اتیسم تحت درمان قرار داشتند. روش نمونه‌گیری هدفمند و در دسترس برای انتخاب و تصادفی‌سازی برای انتساب اعضای نمونه استفاده شد. درنهایت و با توجه به معیارهای ورود دوازده کودک انتخاب و در گروه‌ها (هر گروه ۶ نفر) جای‌گذاری شدند. یک قطعهٔ ویدئویی که پیش‌تر به‌منظور یاد‌دهی مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی به‌صورت مدل‌سازی رهنمودی تهیه شده بود، طی ۲۴ جلسهٔ ۳۰دقیقه‌ای به شرکت‌کنندگان ارائه شد. پیش و پس از ارائهٔ مداخله، شرکت‌کنندگان ازلحاظ مهارت‌های مذکور آزموده شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس درجه‌بندی اتیسم گیلیام (گارز)(۲۰۰۲) و پرسشنامهٔ نیمرخ حسی (۱۹۹۷) بود. داده‌های گردآوری شده با روش آماری آنالیز کوواریانس چندمتغیره با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ تحلیل شدند.
یافته‌ها: منطبق بر نتایج آزمون آماری مشخص شد بین میانگین نمرات پس‌آزمون گروه آزمایش و کنترل با تعدیل اثر پیش‌آزمون در متغیرهای ارتباطات و تعامل تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۵>p)، در‌حالی‌که پاسخ‌های هیجانی تفاوت معناداری در نمرات پس‌آزمون با تعدیل اثر پیش‌آزمون نداشت.
نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر بر اثربخشی مدل‌سازی ویدئویی رهنمودی بر کاهش مشکلات ارتباطی و تعاملات کودکان اتیستیک تأکید دارد.