مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی، اختلال شایع دوران کودکی است و یافتن درمان مؤثری که از شدت و عمق نشانه‌های آن بکاهد، اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله و روش یادگیری مشارکتی در انگیزهٔ تحصیلی و کنترل هیجان در کودکان دارای اختلال کمبود توجه و بیش‌فعال بود.
روش‌بررسی: طرح تحقیق، نیمه‌آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گـروه گواه بود. جامعهٔ آماری، دانش‌آموزان پسر مقطع ششم شهر تبریز در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ بودند. نمونه‌ای به حجم ۴۵ نفر از میان دانش‌آموزان پسر مبتلا به اختلال کمبود توجه و بیش‌فعال به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای از بین سه مدرسه انتخاب شد و نمونه‌ها در دو گروه آزمایشی و یک‌گروه گواه قرار گرفتند. پرسشنامه‌های انگیزهٔ تحصیلی (هارتر، ۱۹۸۱) و کنترل هیجان (گراس و جان، ۲۰۰۳) در بین گروه‌ها اجرا شد. آموزش به ‌روش مشارکتی و آموزش مهارت حل مسئله، هریک به‌مدت ده جلسهٔ ۴۵دقیقه‌ای برای گروه‌های آزمایش ارائه شد. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره در سطح معناداری ۰٫۰۵ و نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۰ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، دانش‌آموزانی که آموزش به‌روش یادگیری مشارکتی و آموزش مهارت حل مسئله را دریافت کردند، در مقایسه با گروه گواه در میزان انگیزهٔ تحصیلی (۰٫۰۲۸=p) و کنترل هیجان (۰٫۰۰۱=p) باهم متفاوت هستند و تفاوتشان معنادار است. همچنین در پس‌آزمون متغیر انگیزهٔ تحصیلی، تفاضل میانگین‌های تعدیل‌شده در گروه آموزش مهارت حل مسئله (۴۰٫۷۳) درمقایسه با گروه آموزش یادگیری مشارکتی (۲۹٫۸۴) بیشتر بود. همچنین تفاضل میانگین‌های تعدیل‌شده در متغیر کنترل هیجان در گروه آموزش مهارت حل مسئله (۲۲٫۱۴) درمقایسه با گروه آموزش یادگیری مشارکتی (۳۳٫۷۱) کمتر بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، یادگیری مشارکتی کارایی زیادی در افزایش کنترل هیجان و آموزش مهارت حل مسئله کارایی زیادی در افزایش انگیزهٔ تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توجه و بیش‌فعال دارد.