جلد 10 - شماره سال ۱۳۹۹
جلد (10): 199 |
برگشت به فهرست نسخه ها
سمیرا یزدانی1 
، علی اکبر ارجمندنیا* 2، وحید نجاتی3 ، سعید حسن زاده2 ، جلیل فتح آبادی3
، علی اکبر ارجمندنیا* 2، وحید نجاتی3 ، سعید حسن زاده2 ، جلیل فتح آبادی3
1- دانشگاه تهران
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدهٔ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
3- گروه روانشناسی، دانشکدهٔ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی
2- گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشکدهٔ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران
3- گروه روانشناسی، دانشکدهٔ روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی
چکیده: (1681 مشاهده)
زمینه و هدف: اختلال یادگیری ریاضی با نقایصی در کارکردهای شناختی همراه است. یکی از اصلی‌ترین کارکردهای شناختی، توانایی بینایی-فضایی است که متشکل از هشت عامل مجزا است. هدف این مطالعه بررسی تفاوت‌های موجود در عوامل هشت‌گانهٔ بینایی-فضایی در کودکان با و بدون اختلال یادگیری از نوع ریاضی بود.
روش‌بررسی: در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی، ۱۲۸ دختر و پسر با و بدون اختلال یادگیری ریاضی در دامنهٔ سنی ۹تا۱۲ سال در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ شرکت کردند. نمونه‌گیری در گروه با اختلال ریاضی به‌صورت هدف‌مند و در گروه بدون اختلال ریاضی به‌شیوهٔ تصادفی چندمرحله‌ای انجام شد. ابزارهای به‌کاررفته شامل آزمون هوش وکسلر-ویرایش چهارم (۲۰۰۳) و آزمون ریاضی کی‌مت (کنولی و همکاران ، ۱۹۸۸) بود. توانایی بینایی-فضایی با مجموعهٔ تکالیف رایانه‌ای توانایی فضایی (سلوکی و همکاران، ۲۰۲۰) سنجیده شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون یومن ویتنی با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که گروه کودکان با اختلال یادگیری ریاضی درمقایسه با گروه کودکان بدون اختلال نمرۀ دقت کمتری در تکالیف انعطاف‌پذیری بستن، سرعت بستن، سرعت ادراکی، تجسم‌سازی، روابط فضایی، جهت‌یابی فضایی و توانایی زمانی‌فضایی (۰٫۰۰۱>p) و همچنین در فاز حافظهٔ نشانه‌های تکلیف مسیریابی (۰٫۰۰۲=p) دارند. کودکان گروه با اختلال یادگیری ریاضی به‌طور معناداری تعداد مادۀ بیشتری را برای رسیدن به ملاک مربوط به یادگیری هر مسیر در تکلیف مسیریابی طی کرده‌اند (۰٫۰۰۱>p) و به‌طور معناداری مسافت بیشتری را در فاز میان‌برزدن این تکلیف درمقایسه با گروه کودکان عادی پیموده‌اند (۰٫۰۰۳=p)؛ همچنین نتایج نشان داد دو گروه به‌لحاظ میانگین زمان واکنش در تکالیف تجسم فضایی، روابط فضایی و جهت‌یابی فضایی تفاوت معناداری با یکدیگر دارند (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد، کودکان با اختلال یادگیری از نوع ریاضی در تمامی عوامل هشتگانۀ توانایی بینایی-فضایی نقص دارند.
روش‌بررسی: در این پژوهش توصیفی‌تحلیلی، ۱۲۸ دختر و پسر با و بدون اختلال یادگیری ریاضی در دامنهٔ سنی ۹تا۱۲ سال در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ شرکت کردند. نمونه‌گیری در گروه با اختلال ریاضی به‌صورت هدف‌مند و در گروه بدون اختلال ریاضی به‌شیوهٔ تصادفی چندمرحله‌ای انجام شد. ابزارهای به‌کاررفته شامل آزمون هوش وکسلر-ویرایش چهارم (۲۰۰۳) و آزمون ریاضی کی‌مت (کنولی و همکاران ، ۱۹۸۸) بود. توانایی بینایی-فضایی با مجموعهٔ تکالیف رایانه‌ای توانایی فضایی (سلوکی و همکاران، ۲۰۲۰) سنجیده شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون یومن ویتنی با نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که گروه کودکان با اختلال یادگیری ریاضی درمقایسه با گروه کودکان بدون اختلال نمرۀ دقت کمتری در تکالیف انعطاف‌پذیری بستن، سرعت بستن، سرعت ادراکی، تجسم‌سازی، روابط فضایی، جهت‌یابی فضایی و توانایی زمانی‌فضایی (۰٫۰۰۱>p) و همچنین در فاز حافظهٔ نشانه‌های تکلیف مسیریابی (۰٫۰۰۲=p) دارند. کودکان گروه با اختلال یادگیری ریاضی به‌طور معناداری تعداد مادۀ بیشتری را برای رسیدن به ملاک مربوط به یادگیری هر مسیر در تکلیف مسیریابی طی کرده‌اند (۰٫۰۰۱>p) و به‌طور معناداری مسافت بیشتری را در فاز میان‌برزدن این تکلیف درمقایسه با گروه کودکان عادی پیموده‌اند (۰٫۰۰۳=p)؛ همچنین نتایج نشان داد دو گروه به‌لحاظ میانگین زمان واکنش در تکالیف تجسم فضایی، روابط فضایی و جهت‌یابی فضایی تفاوت معناداری با یکدیگر دارند (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد، کودکان با اختلال یادگیری از نوع ریاضی در تمامی عوامل هشتگانۀ توانایی بینایی-فضایی نقص دارند.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
روانشناسی
فهرست منابع
1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. 5th ed. Washington, D.C: American Psychiatric Association; 2013.
2. Soares N, Evans T, Patel DR. Specific learning disability in mathematics: a comprehensive review. Transl Pediatr. 2018;7(1):48–62. [DOI]
3. Price G, Ansari D. Dyscalculia: characteristics, causes, and treatments. Numeracy. 2013;6(1):Article 2. [DOI]
4. D’Oliveira TC. Dynamic spatial ability: an exploratory analysis and a confirmatory study. The International Journal of Aviation Psychology. 2004;14(1):19–38. [DOI]
5. Kong L, Michalka SW, Rosen ML, Sheremata SL, Swisher JD, Shinn-Cunningham BG, et al. Auditory spatial attention representations in the human cerebral cortex. Cereb Cortex. 2014;24(3):773–84. [DOI]
6. Carroll JB. Human cognitive abilities: a survey of factor-analytic studies. Cambridge ; New York: Cambridge University Press; 1993.
7. Hegarty M, Waller DA. Individual Differences in Spatial Abilities. In: The cambridge handbook of visuospatial thinking. New York, US: Cambridge University Press; 2005. pp: 121–69. [DOI]
8. Uttal DH, Meadow NG, Tipton E, Hand LL, Alden AR, Warren C, et al. The malleability of spatial skills: a meta-analysis of training studies. Psychol Bull. 2013;139(2):352–402. [DOI]
9. Hegarty M. The cognitive science of visual-spatial displays: implications for design. Top Cogn Sci. 2011;3(3):446–74. [DOI]
10. Ekstrom RB, French JW, Harman HH, Dermen D. Manual for kit of factor-referenced cognitive tests: 1976. Princeton N.J.: Education Testing Service; 1976.
11. Yilmaz HB. On the development and measurement of spatial ability. International Electronic Journal of Elementary Education. 2009;1(2):83–96.
12. Halpern DF. Sex differences in cognitive abilities. 4th ed. New York: Psychology Press; 2000.
13. Cheng Y-L, Mix KS. Spatial training improves children’s mathematics ability. Journal of Cognition and Development. 2014;15(1):2–11. [DOI]
14. Peters L, De Smedt B. Arithmetic in the developing brain: A review of brain imaging studies. Dev Cogn Neurosci. 2018;30:265–79. [DOI]
15. Zimmermann M, Kubik V, Persson J, Mäntylä T. Monitoring multiple deadlines relies on spatial processing in posterior parietal cortex. Journal of Cognitive Neuroscience. 2019;31(10):1468–83. [DOI]
16. Koscik T, O’Leary D, Moser DJ, Andreasen NC, Nopoulos P. Sex differences in parietal lobe morphology: relationship to mental rotation performance. Brain Cogn. 2009;69(3):451–9. [DOI]
17. Berteletti I, Prado J, Booth JR. Children with mathematical learning disability fail in recruiting verbal and numerical brain regions when solving simple multiplication problems. Cortex. 2014;57:143–55. [DOI]
18. Ben-Zvi S, Soroker N, Levy DA. Parietal lesion effects on cued recall following pair associate learning. Neuropsychologia. 2015;73:176–94. [DOI]
19. Kolb B, Whishaw IQ. Fundamentals of human neuropsychology. Seventh edition. New York: Macmillian Education Imprint; 2009.
20. Matejko AA, Price GR, Mazzocco MMM, Ansari D. Individual differences in left parietal white matter predict math scores on the Preliminary Scholastic Aptitude Test. Neuroimage. 2013;66:604–10. [DOI]
21. Shafrir U, Siegel LS. Preference for visual scanning strategies versus phonological rehearsal in university students with reading disabilities. J Learn Disabil. 1994;27(9):583–8. [DOI]
22. Share DL, Moffitt TE, Silva PA. Factors associated with arithmetic-and-reading disability and specific arithmetic disability. J Learn Disabil. 1988;21(5):313–20. [DOI]
23. Murphy MM, Mazzocco MMM, Hanich LB, Early MC. Cognitive characteristics of children with Mathematics Learning Disability (MLD) vary as a function of the cutoff criterion used to define MLD. J Learn Disabil. 2007;40(5):458–78. [DOI]
24. Geary DC, Hamson CO, Hoard MK. Numerical and arithmetical cognition: a longitudinal study of process and concept deficits in children with learning disability. J Exp Child Psychol. 2000;77(3):236–63. [DOI]
25. Jordan NC, Levine SC, Huttenlocher J. Calculation abilities in young children with different patterns of cognitive functioning. J Learn Disabil. 1995;28(1):53–64. [DOI]
26. Spellacy F, Peter B. Dyscalculia and elements of the developmental Gerstmann syndrome in school children. Cortex. 1978;14(2):197–206. [DOI]
27. Gunderson EA, Ramirez G, Beilock SL, Levine SC. The relation between spatial skill and early number knowledge: the role of the linear number line. Dev Psychol. 2012;48(5):1229–41. [DOI]
28. Vukovic RK, Siegel LS. Academic and cognitive characteristics of persistent mathematics difficulty from first through fourth grade. Learning Disabilities Research & Practice. 2010;25(1):25–38. [DOI]
29. Huttenlocher J, Newcombe N, Vasilyeva M. Spatial scaling in young children. Psychological Science. 1999;10(5):393–8. [DOI]
30. Wechsler D. Wechsler Intelligence Scale For Children–Fourth Edition (WISC-IV). San Antonio, TX: The Psychological Corporation; 2003.
31. Connolly A, Nachtmann W, Prichett E. KeyMath Diagnostic Arithmetic Test-Revised. Circle Pines, MN: American Guidance Service; 1988
32. Willcutt EG, Boada R, Riddle MW, Chhabildas N, DeFries JC, Pennington BF. Colorado Learning Difficulties Questionnaire: validation of a parent-report screening measure. Psychological assessment. 2011 Sep;23(3):778. [DOI]
33. Sadeghi A, Rabiee M, Abedi MR. Validation and reliability of the wechsler intelligence scale for children-IV. Scientific Journal Management System. 2011;7(28):377–86. [Persian] [Article]
34. Mohamadesmail E, Hooman, HA. Adaptation and standardization of Key Math Test. Reasearch on Exceptional Children. 2002;6(4):323-332.[Persian] [Article]
35. Hajloo N, Rezaie Sharif A. Psychometric properties of Colorado Learning Difficulties Questionnaire (CLDQ). Journal of Learning Disabilities. 2011;1(1):24–43. [Persian] [Article]
36. Soluki S, Yazdani S, Arjmandnia A, Fathabadi J, Hassanzadeh S, Nejati V, Jansen P. Comprehensive assessment of spatial ability in children: a computerized tasks battery. Adv Cogn Psychol; 2020. [In Press].
37. Gardner MF. TVPS, test of visual-perceptual skills (non-motor): manual. Hydesville, CA: Psychological and Educational Publications; 1996.
38. Harris J, Newcombe NS, Hirsh‐Pasek K. A new twist on studying the development of dynamic spatial transformations: mental paper folding in young children. Mind, Brain, and Education. 2013;7(1):49–55. [DOI]
39. Wiedenbauer G, Jansen-Osmann P. Manual training of mental rotation in children. Learning and Instruction. 2008;18(1):30–41. [DOI]
40. Hegarty M, Waller D. A dissociation between mental rotation and perspective-taking spatial abilities. Intelligence. 2004;32(2):175–91. [DOI]
41. Sanchez CA, Wiley J. The role of dynamic spatial ability in geoscience text comprehension. Learning and Instruction. 2014;31:33–45. [DOI]
42. Mengue-Topio H, Courbois Y, Farran EK, Sockeel P. Route learning and shortcut performance in adults with intellectual disability: A study with virtual environments. Research in Developmental Disabilities. 2011;32(1):345–52. [DOI]
43. Mix KS, Cheng Y-L. The relation between space and math: developmental and educational implications. Adv Child Dev Behav. 2012;42:197–243. [DOI]
44. Geary DC. Mathematical disabilities: cognitive, neuropsychological, and genetic components. Psychol Bull. 1993;114(2):345–62. [DOI]
45. Arcavi A. The role of visual representations in the learning of mathematics. Educational Studies in Mathematics. 2003;52(3):215–41. [DOI]
46. Hegarty M, Kozhevnikov M. Types of visual–spatial representations and mathematical problem solving. Journal of Educational Psychology. 1999;91(4):684–9. [DOI]
47. Kosslyn SM, Reiser BJ, Farah MJ, Fliegel SL. Generating visual images: units and relations. J Exp Psychol Gen. 1983;112(2):278–303. [DOI]
48. Rieber LP. A historical review of visualization in human cognition. ETR&D. 1995;43(1):45–56. [DOI]
49. Zimmermann W, Cunningham S. Editors’ introduction: What is mathematical visualization? In: Visualization in teaching and learning mathematics. USA: Mathematical Association of America; 1991. pp: 1–8.
50. Clements DH, Battista MT. Geometry and spatial reasoning. In: Handbook of research on mathematics teaching and learning: A project of the National Council of Teachers of Mathematics. England: Macmillan Publishing Co, Inc; 1992. pp: 420–64.
51. Ashcraft MH. cognitive psychology and simple arithmetic: a review and summary of new directions. Mathematical Cognition. 1995;1(1):3–34.
52. Marshalek B, Lohman DF, Snow RE. The complexity continuum in the radex and hierarchical models of intelligence. Intelligence. 1983;7(2):107–27. [DOI]
53. Bull R, Johnston RS. Children’s arithmetical difficulties: contributions from processing speed, item identification, and short-term memory. J Exp Child Psychol. 1997;65(1):1–24. [DOI]
54. Allen GL. Cognitive abilities in the service of wayfinding: a functional approach. The Professional Geographer. 1999;51(4):555–61. [DOI]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |