مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اختلال وسواس فکری-عملی تأثیر زیادی بر کیفیت زندگی فرد دارد. پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ با درمان گروهی مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی انجام شد.
روش‌بررسی: این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی بود که با طرح پژوهشی پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه انجام شد. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران اختلال وسواس فکری-عملی مراجعه‌کننده به مراکز مشاورهٔ شهرستان شیراز در سال ۱۳۹۷ تشکیل دادند که مصرف‌کنندهٔ داروی فلووکسامین (دوز۲۰۰تا۳۰۰) بودند. از این میان، شصت نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به‌تصادف در گروه‌های بیست‌نفره شامل دو گروه آزمایش و یک ‌گروه گواه جایگزین شدند. درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ براساس طرح گروه‌درمانگری استکتی (۱۹۹۳) اجرا شد؛ همچنین درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد براساس طرح درمان بیماران مبتلا به اختلال وسواسی اجباری از توهیگ (۲۰۰۴) اجرا شد؛ درمان‌ها برای هر گروه آزمایش در هشت جلسۀ نوددقیقه‌ای اجرا شد؛ اما گروه گواه در انتظار درمان باقی ماند. ابزار پژوهش فرم کوتاه پرسشنامهٔ کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی (۱۹۹۶) بود. داده‌ها با استفاده از تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، تفاوت معناداری در متغیرهای کیفیت زندگی شامل سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت اجتماعی و سلامت محیطی بین گروه‌‌های آزمایش و گروه گواه در پس‌آزمون وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما بین میزان اثربخشی درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ با درمان مبتنی‌بر پذیرش بر بهبود کیفیت زندگی و مؤلفه‌های آن شامل سلامت جسمانی (۰٫۸۰=p)، سلامت روان‌شناختی (۰٫۴۴=p)، سلامت اجتماعی (۰٫۴۸=p) و سلامت محیطی (۰٫۶۶=p) تفاوت معنادار وجود نداشت.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، هر دو درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان مواجهه و جلوگیری از پاسخ در افزایش کیفیت زندگی بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی اثربخشی دارند.