مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: تولد کودک با نیازهای ویژه سبب یأس، ناامیدی و ناکامی والدین می‌شود و پذیرش فرزند توسط والدین را دشوار می‌‌کند. این پژوهش با هدف طراحی برنامهٔ آموزش مثبت‌نگری مبتنی‌بر شفقت برای مادران دارای کودک خردسال با نشانگان داون و بررسی اثربخشی آن بر بهبود نگرش آن‌ها به کودک با نیازهای ویژه انجام شد. انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را مادران کودکان با نشانگان داون کمتر از دو سال در استان یزد در آبان ۱۳۹۷ تشکیل دادند. نمونه شامل چهارده مادر بود که به‌شیوهٔ دردسترس، از شهرهای یزد، میبد و اردکان انتخاب شدند. پس از همتاسازی براساس سطح تحصیلات و وضعیت سن، به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه هفت نفر). ابزار پژوهش مقیاس نگرش والدین نسبت به کودک با نیازهای ویژه (گوندر، ۲۰۰۲) بود. صرفاً برای گروه آزمایش چهارده جلسه آموزش مثبت‌نگری مبتنی‌بر شفقت ارائه شد. برای تحلیل داده‌ها آزمون‌ تی گروه‌های مستقل، آزمون مجذور کای (خی‌دو)، روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۰ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: اثر زمان (۰٫۰۰۱>p)، اثر گروه (۰٫۰۴۳=p) و اثر تعامل بین زمان و گروه (۰٫۰۲۵=p) بر متغیر نگرش مادران به کودکان با نیازهای ویژه‌ معنادار بود. در گروه آزمایش بین میانگین نمرات متغیر مذکور در پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری، تفاوت معنا‌دار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). همچنین در گروه آزمایش، میانگین نمرات متغیر نگرش مادران به کودکان با نیازهای ویژه‌ در مرحلۀ پیگیری (۳٫۷۶۰±۸۴٫۱۴۲) بیشتر از مرحلۀ پس‌آزمون (۳٫۱۸۴±۸۳٫۸۵۷) بود که تدام اثر مداخله را در مرحلۀ پیگیری نشان می‌دهد.
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، برنامهٔ آموزش مثبت‌نگری مبتنی‌بر شفقت بر بهبود نگرش مادران به کودک با نیازهای ویژه اثربخشی دارد و می‌توان از این برنامه برای پذیرش معلولیت فرزند بهره گرفت.