مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: پرخاشگری به‌عنوان یکی از مشکلات بسیار مهم‌ نوجوانان در برقراری رابطه با دیگران، تحت‌تأثیر عوامل متعددی است؛ بنابراین هدف این پژوهش، تعیین نقش مزاحمت‌های فضای سایبری و احساس شکست در پرخاشگری دانش‌آموزان پایهٔ ششم ابتدایی شهر بیرجند بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش توصیفی‌همبستگی بود. جامعهٔ آماری را تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر پایهٔ ششم ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند که نمونه‌ای به تعداد ۳۳۶ نفر براساس جدول کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شد. دانش‌آموزان پرسش‌نامۀ تجدیدنظرشدۀ مزاحمت سایبری (تاپکو و اردر-بیکر، ۲۰۱۰)، مقیاس احساس شکست (گیلبرت و آلن، ۱۹۹۸) و پرسش‌نامهٔ پرخاشگری (باس و پری، ۱۹۹۲) را تکمیل کردند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ و آزمون ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در سطح معنا‌داری ۰٫۰۱=α استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، رابطهٔ بین مزاحمت‌های فضای سایبری (مزاحمت کلامی، پنهان‌سازی هویت، جعل سایبری) و احساس شکست (احساس رکود، احساس بازندگی، احساس رضایتمندی) با پرخاشگری مستقیم و معنادار بود (۰٫۰۱>p). مقدار ضریب رگرسیونی استانداردشده (Beta) برای مؤلفه‌های مزاحمت کلامی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۴۴=β)، پنهان‌سازی هویت (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۷۱=β)، جعل سایبری (۰٫۰۰۱>p و  ۰٫۱۴۵=β)، احساس رکود (۰٫۰۲۵=p و ۰٫۱۰۵=β)، احساس بازندگی (۰٫۰۴۴=p، ۰٫۱۰۷=β) و احساس رضایتمندی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۵۹=β) بود. همچنین مزاحمت‌های فضای سایبری و احساس شکست (۴۲٫۶درصد) به‌‌طور معنا‌داری، توانایی پیش‌بینی پرخاشگری دانش‌آموزان را داشتند (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، با افزایش مزاحمت‌های فضای سایبری و احساس شکست در دانش‌آموزان، پرخاشگری آنان افزایش می‌یابد؛ ازاین‌رو مزاحمت‌های سایبری و احساس شکست به‌عنوان عوامل خطرآفرین در پرخاشگری دانش‌آموزان نقش دارند.