زمینه ‌و ‌هدف: دلزدگی ‌زناشویی، عشق ‌و ‌علاقه بین زوجین را کم‌رنگ و گاهی به‌طور کامل محو می‌کند و خود به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم تحت‌تأثیر عامل‌های مختلفی است. پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل علّی دلزدگی زناشویی براساس میزان تمایزیافتگی، تاب‌آوری و خودتنظیمی هیجانی زوجین انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زوجین مراجعه‌کننده با مشکل تعارض ‌زناشویی به مراکز مشاورهٔ شهر گچساران در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند. از بین آن‌ها، تعداد سیصد نفر به‌روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامۀ تمایزیافتگی خود (اسکورن و فریدلنر، ۱۹۹۸)، مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳)، مقیاس راهبردهای خودتنظیمی عاطفی (لارسن و پریزمایک، ۲۰۰۴)، مقیاس دلزدگی زناشویی (پاینز، ۱۹۹۶) و پرسشنامۀ تعارضات زناشویی (ثنایی و براتی، ۱۳۷۹) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۲ و SmartPLS به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها در این پژوهش ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، ضرایب مسیر مستقیم بین تاب‌آوری با خودتنظیمی هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۶۳=β( و تمایزیافتگی با خودتنظیمی هیجانی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۸=β) مثبت و معنادار بود. ضرایب مسیر بین تاب‌آوری با دلزدگی زناشویی (۰٫۰۰۹=p و ۰٫۱۵-=β(، تمایزیافتگی با دلزدگی زناشویی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۹-=β( و خودتنظیمی هیجانی با دلزدگی زناشویی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۴۸-=β( منفی و معنادار به‌دست آمد؛ همچنین اثر غیرمستقیم تاب‌آوری بر دلزدگی زناشویی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۰-=β( و اثرغیرمستقیم تمایزیافتگی بر دلزدگی زناشویی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۳-=β( با نقش میانجی خودتنظیمی هیجانی، منفی و معنادار به‌دست آمد؛ همچنین شاخص‌های نکویی برازش از برازش نسبتاً خوب الگوی پژوهش با داده‌های گردآوری‌شده حمایت کردند (۳٫۱۳=X²/df و ۰٫۹۱=CFI و ۰٫۹۵=GFI و ۰٫۹۳=AGFI و ۰٫۰۶۱=RMSEA).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، تاب‌آوری و تمایزیافتگی با نقش میانجی خودتنظیمی هیجانی می‌تواند مدل مطلوبی برای تبیین دلزدگی زناشویی در زوجین دارای تعارضات زناشویی باشد.