مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: دورهٔ پیش از تولد نقش تعیین‌کننده‌ای بر سلامت جسمی و روانی کودک دارد و خُلق‌و‌خوی نوزاد تحت‌تأثیر وضعیت روان‌شناختی مادر است. هدف این پژوهش، بررسی رابطهٔ نگرانی مادرانهٔ دوران بارداری با خُلق‌وخوی نوزادان بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع پس‌رویدادی (علّی‌مقایسه‌‌ای) بود. جامعهٔ آماری را مادران مراجعه‌‌‌کننده به سه مرکز مراقبت‌های دوران بارداری در شهر قم در سال ۹۶-۱۳۹۵ تشکیل دادند. نمونۀ پژوهش ۵۷ نفر از مادران داوطلبی بود که در سه‌ماههٔ آخر دورهٔ بارداری قرار داشتند و به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس در مطالعه شرکت کردند. دورهٔ مطالعه از سه ماه آخر بارداری تا شش ماه پس از تولد نوزاد بود. ابتدا مادران پرسش‌نامهٔ نگرانی‌های دوران بارداری (آلدردیس و لین، ۲۰۱۱) را در زمان حاملگی تکمیل کردند. براساس نمرات به‌دست‌آمده، مادران به دو گروه با سطح نگرانی بالا و عادی دسته‌بندی شدند. پس از تولد نوزادان از ماه سوم با استفاده از پرسش‌نامهٔ تجدیدنظرشدۀ سنجش رفتار نوزاد (فرم ۳تا۶ماهه) (گارتستین و روتبارت، ۲۰۰۳) که توسط مادر ارزیابی و پاسخ داده ‌شد، سنجش صورت گرفت. برای تحلیل داده‌ها ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در سطح معناداری ۰٫۰۵ به‌کمک نرم‌افزار SPSS به‌کار رفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بین متغیرهای نگرانی‌های‌ مادر در دوران بارداری و خُلق‌وخوی نوزاد رابطهٔ مثبت و معناداری وجود داشت (۰٫۰۱≥p، ۰٫۴۱=r)؛ همچنین بین متغیرهای نگرانی‌های‌ مادر در دوران بارداری و عواطف منفی در نوزادان رابطهٔ مثبت و معناداری مشاهده شد (۰٫۰۱≥p، ۰٫۴۱=r). نگرانی‌های مادر در دوران بارداری به‌طور مستقیم توانست خُلق‌وخوی نوزادان را پیش‌بینی کند (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۱۵=β).
نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش مشخص کرد، نگرانی‌های مادرانه در دوران بارداری به‌طور مستقیم خُلق‌وخوی نوزاد را پیش‌بینی می‌کند؛ همچنین از بین سه عامل اصلی خُلق‌وخوی نوزاد، عواطف منفی دارای رابطهٔ مستقیمی با نگرانی‌های مادر در دوران بارداری است؛ اما دو عامل شادخویی و انطباق‌پذیری با نگرانی‌های دوران بارداری رابطهٔ مثبت و معناداری ندارند.