مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اختلال در برقراری ارتباطات مانع اصلی مشارکت در محیط‌های اجتماعی برای افراد مبتلا به اختلال طیف اتیسم است. هدف پژوهش حاضر، مقایسهٔ اثر‌بخشی شیوهٔ یکپارچگی‌ حسی همراه و بدون ربات، بر برقراری ارتباطات پسران ۷تا۹سالهٔ مبتلا به اختلال طیف اتیسم بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را پسران ۷تا۹ساله با طیف اتیسم سطح متوسط از مدارس پسرانهٔ اتیسم شهر تهران در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ تشکیل دادند. از داوطلبان  واجد شرایط، ۴۵ نفر به‌شیوهٔ در‌دسترس انتخاب‌ شدند و به‌صورت تصادفی در سه گروه پانزده‌نفری تمرینات یکپارچگی ‌حسی به‌همراه ربات و یکپارچگی‌ حسی به‌تنهایی و گواه قرار ‌گرفتند. برای آزمودنی‌ها پیش‌آزمون، پس‌آزمون و آزمون پیگیری پس از دو ماه، با دومین ویرایش مقیاس اندازه‌گیری طیف اتیسم گلیام (گارز-۲) (تشخیص اتیسم گلیام، ۲۰۰۶) انجام‌ گرفت. برای هر دو گروه آزمایش پانزده جلسه شیوهٔ یکپارچگی ‌حسی ارائه شد. هم‌زمان یک گروه آزمایش پانزده جلسه از درمان با ربات نیز بهره ‌برد. گروه گواه درمانی دریافت ‌نکرد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، تعقیبی بونفرونی و کروسکال‌والیس در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل‌ شد.
یافته‌ها:  تفاوت معناداری بین گروه یکپارچگی ‌حسی همراه و بدون ربات در برقراری ‌ارتباطات کودکان با اختلال طیف‌ اتیسم وجود داشت (۰٫۰۰۱=p)، همچنین در گروه‌های یکپارچگی حسی همراه و بدون ربات، از لحاظ نمرۀ متغیر برقراری ارتباطات، بین نمرات پیش‌آزمون و پس‌آزمون و بین نمرات پیش‌آزمون و پیگیری اختلاف معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما بین نمرات پس‌آزمون و پیگیری در دو گروه یکپارچگی حسی همراه و بدون ربات اختلاف معناداری دیده نشد که نشان می‌دهد مداخلۀ یکپارچگی حسی همراه و بدون ربات در مرحلۀ پیگیری تداوم داشته است.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، تلفیق شیوهٔ یکپارچگی حسی با درمان به‌وسیلهٔ ربات، مؤثرتر از به‌کارگیری شیوهٔ یکپارچگی حسی به‌تنهایی است و موجب افزایش بیشتر توانمندی کودکان با اختلال طیف اتیسم با احتمال متوسط در برقراری ارتباطات مؤثر با دیگران می‌شود.