مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: تأثیر رویکردهای روان‌شناسی بر بهبود ابرازگری هیجانی از اختلافات زوجین می‌کاهد. ‌پژوهش حاضر با هدف مقایسۀ اثربخشی دو رویکرد واقعیت‌درمانی و تصویرسازی ارتباطی (ایماگوتراپی) بر ابرازگری هیجانی زنان متقاضی طلاق شهر ‌همدان انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی زنان متقاضی طلاق سال ۱۳۹۸ در ‌شهر‌ همدان تشکیل دادند. سی نفر از زنان داوطلب به‌شیوهٔ دردسترس به مطالعه وارد شدند. این افراد با درنظرگرفتن معیارهای ورود و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و یک گروه گواه (در هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. آموزش تصویرسازی ارتباطی به‌مدت ده جلسۀ شصت‌دقیقه‌‌ای و آموزش واقعیت‌درمانی به‌مدت هشت جلسۀ نوددقیقه‌‌ای انجام‌ شد. ابزار پژوهش‌، ابرازگری هیجانی (کینگ و امونز، ۱۹۹۰) بود که در سه مرحلۀ مذکور برای تمام گروه‌ها اجرا شد. داده‌ها با آزمون‌های تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون تعقیبی بونفرونی توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۰ در سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺪند.   
یافته‌ها: یافته‌ها حاکی‌از تفاوت معنادار گروه واقعیت‌درمانی با گروه گواه برای متغیرهای ابرازگری هیجانی (۰٫۰۰۱>p)، ابراز هیجان مثبت (۰٫۰۰۱>p)، ابراز صمیمیت (۰٫۰۰۱>p) و ابراز هیجان منفی (۰۲۳/۰=p) بود. همچنین نتایج تفاوت معناداری را در گروه تصویرسازی ارتباطی با گروه گواه برای متغیرهای ابراز هیجان مثبت (۰٫۰۴۱=p) و ابراز صمیمیت (۰٫۰۰۵=p) نشان داد. در گروه‌های آزمایش تفاوت معناداری بین مراحل پس‌آزمون و پیگیری در متغیرهای ابرازگری هیجانی، ابراز هیجان مثبت و ابراز صمیمیت مشاهده نشد که بیانگر ماندگاری تأثیر مداخلات در مرحلهٔ پیگیری بود (۰٫۰۵<p). بین گروه‌های آزمایش فقط در متغیر ابراز صمیمیت تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۳۹=p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، واقعیت‌درمانی بر ابرازگری هیجانی و مؤلفه‌های آن (صمیمیت، ابراز هیجان مثبت و ابراز هیجان منفی) اثربخش است؛ درحالی‌که تصویرسازی ارتباطی تنها بر دو متغیر ابراز هیجان مثبت و صمیمیت تأثیر دارد؛ ازاین‌رو‌، واقعیت‌درمانی بیش از تصویرسازی ارتباطی بر افزایش ابرازگری هیجانی مؤثر است.