مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اضطراب نقش مؤثری در افت ویژگی‌های مثبت روان‌شناختی کودکان دارد و یکی از روش‌های مؤثر برای بهبود ویژگی‌های روان‌شناختی، روش آموزش تنظیم هیجان است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر بهزیستی روان‌شناختی، سازگاری مدرسه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در کودکان مضطرب بود.
روش‌بررسی: روش این مطالعه، نیمه‌‌‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را کودکان مضطرب مقطع ابتدایی شهر اهواز در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۹۹ تشکیل دادند. چهل دانش‌آموز پس از بررسی معیارهای ورود به مطالعه با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و با روش تصادفی ساده به‌کمک قرعه‌کشی در دو گروه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای آموزش تنظیم هیجان را دریافت کرد و برای گروه گواه آموزشی ارائه نشد. ابزارهای پژوهش، مقیاس بهزیستی روان‌شناختی (ریف، ۱۹۸۹)، سیاههٔ سازگاری مدرسه (سینها و سینگ، ۱۹۹۳)، پرسش‌نامهٔ راهبردهای تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و همکاران، ۲۰۰۱) و پرسش‌نامهٔ اضطراب کودکان (اسپنس، ۱۹۹۷) بود. داده‌ها با آزمون‌های خی‌دو، تی مستقل و تحلیل کوواریانس تک‌متغیری در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۱۹ تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد بین گروه‌ آزمایش و گروه‌ گواه پس از حذف اثر پیش‌آزمون، در مرحلهٔ پس‌آزمون از نظر متغیرهای بهزیستی روان‌شناختی (۰٫۰۰۱>p)، سازگاری مدرسه (۰٫۰۰۵=p)، راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان (۰٫۰۰۱>p) و راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان (۰٫۰۰۱>p) تفاوت معناداری مشاهده شد. باتوجه به مقدار مجذور اتا، ۸۷درصد از تغییرات بهزیستی روان‌شناختی، ۸۴درصد از تغییرات سازگاری مدرسه، ۹۱درصد از تغییرات راهبردهای مثبت تنظیم شناختی هیجان و ۸۵درصد از تغییرات راهبردهای منفی تنظیم شناختی هیجان نتیجهٔ اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بود.
نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، آموزش تنظیم هیجان نقش مؤثری در بهبود بهزیستی روان‌شناختی، سازگاری مدرسه و راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در کودکان مضطرب دارد؛ بنابراین روان‌شناسان و درمانگران می‌توانند از روش آموزش تنظیم هیجان به‌منظور بهبود ویژگی‌های روان‌شناختی کودکان مضطرب استفاده کنند.