مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: افسردگی و اعتیاد به اینترنت ازجمله مشکلات روان‌شناختی رایج در نوجوانان عصر حاضر است که نیاز به مداخله‌های اثربخش و درعین‌حال لذت‌بخش برای این گروه سنی دارد؛ بنابراین هدف مطالعهٔ حاضر مقایسهٔ اثر مشارکت در دوره‌های ورزشی و هنری بر افسردگی و اعتیاد به اینترنت نوجوانان ۱۳تا۱۷ سال بود.
روش بررسی: روش پژوهش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری را تمامی افراد مراجعه‌کننده به پنج مرکز کلاس‌های تابستانهٔ هنری و ورزشی تشکیل دادند. از بین آن‌ها ۴۵ دختر و پسر با میانگین سنی۱٫۴۴ ± ۱۴٫۸۸سال دارای نشانه‌های اعتیاد خفیف به اینترنت و افسردگی خفیف یا متوسط براساس نتایج پرسش‌نامهٔ اعتیاد به اینترنت (یانگ، ۱۹۹۸) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک‌-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶)، به‌صورت هدفمند وارد مطالعه شدند. سپس آزمودنی‌ها در سه گروه ورزشی، هنری و گواه (هر گروه پانزده ‌نفر) قرار گرفتند. یک گروه در کلاس نقاشی و گروه دیگر در کلاس‌های ورزشی ایروبیک دختران و فوتبال پسران به‌مدت یک ماه و سه روز در هفته (جلسات یک‌ساعته) شرکت کرد. داده‌ها با آزمون‌ تحلیل واریانس یک‌طرفه، آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ در سطح معناداری ۰٫۰۵=α تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج تحلیل کوواریانس تفاوت معناداری را در نمرات پس‌آزمون بعد از تعدیل نمرات پیش‌آزمون متغیرهای افسردگی و اعتیاد به اینترنت بین سه گروه نشان داد (افسردگی: ۰٫۰۰۲=p، اعتیاد به اینترنت: ۰٫۰۰۱>p). نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی مشخص کرد، شرکت در دوره‌های ورزشی درمقایسه با گروه گواه تأثیر معناداری بر بهبود افسردگی و کاهش اعتیاد به اینترنت داشت (افسردگی: ۰٫۰۰۲=p، اعتیاد به اینترنت: ۰٫۰۰۴=p). علاوه‌براین، نتایج این آزمون بهبود معنادار افسردگی و کاهش اعتیاد به اینترنت نوجوانان را پس از شرکت در دورهٔ هنری درمقایسه با گروه گواه، تأیید کرد (افسردگی: ۰٫۰۱۹=p، اعتیاد به اینترنت: ۰٫۰۰۱>p). همچنین، نتایج حاکی‌از آن بود که شرکت در دورهٔ هنری درمقایسه با دورهٔ ورزشی تأثیر معنادار بیشتری بر کاهش اعتیاد به اینترنت داشت (۰٫۰۳۸=p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، شرکت در دوره‌های هنری و ورزشی باعث کاهش اعتیاد به اینترنت و بهبود افسردگی نوجوانان ۱۳تا۱۷ سال می‌شود که دورهٔ هنری اثربخشی مثبت بیشتری بر کاهش اعتیاد به اینترنت دارد.