چکیده
مقدمه و هدف: افراد مستعد سوءمصرف مواد، اگر درمعرض مواد مخدر قرار بگیرند، معتاد میشوند؛ بنابراین لازم است راهکارهایی برای پیشگیری از سوءمصرف مواد ارائه شود. پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی بستهٔ آموزشی روانشناختی پیشگیری از سوءمصرف مواد و درمان شناختی-رفتاری بر تابآوری و احساس تنهایی ادراکشدهٔ دانشآموزان مستعد سوءمصرف مواد اجرا شد.
روشبررسی: روش پژوهش، نیمهآزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. از دانشآموزان مستعد سوءمصرف مواد دورۀ متوسطهٔ دوم مدارس پسرانهٔ شهر اصفهان در نیمهٔ اول سال ۱۳۹۸، ۴۵ دانشآموز بهصورت هدفمند وارد مطالعه شدند و بهطور تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه گواه) قرار گرفتند. برای جمعآوری دادهها، از مقیاس استعداد سوءمصرف مواد (وید و همکاران، ۱۹۹۲)، مقیاس تابآوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) و پرسشنامهٔ احساس تنهایی ادراکشده (راسل و همکاران، ۱۹۸۰) استفاده شد. صرفاً گروه آزمایش اول در هشت جلسه بستهٔ آموزشی روانشناختی پیشگیری از سوءمصرف مواد و گروه آزمایش دوم در هشت جلسه درمان شناختی-رفتاری را دریافت کردند. دادهها ازطریق آزمون خیدو، آزمون تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ توسط نرمافزار SPSS نسخهٔ ۲۳ تحلیل شد.
یافتهها: اثر زمان، اثر متقابل زمان و گروه و اثر گروه بر متغیرهای تابآوری و احساس تنهایی ادراکشده معنادار بود (۰٫۰۵>p). در مراحل پسآزمون و پیگیری در نمرات متغیرهای مذکور بین گروه گواه با گروههای آزمایش تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۵>p). در نمرات متغیر تابآوری در پسآزمون و پیگیری بین گروههای آزمایش تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۵>p)؛ اما در نمرات متغیر احساس تنهایی در پسآزمون و پیگیری بین گروههای آزمایش تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰٫۰۵<p).
نتیجهگیری: باتوجه به یافتههای پژوهش، درمان شناختی-رفتاری و بستهٔ آموزشی روانشناختی پیشگیری از سوءمصرف مواد باعث بهبود تابآوری و احساس تنهایی ادراکشدهٔ دانشآموزان مستعد سوءمصرف مواد میشوند؛ ولی اثربخشی بستهٔ آموزشی روانشناختی پیشگیری از سوءمصرف مواد در متغیر تابآوری بیشتر از درمان شناختی-رفتاری است.
بازنشر اطلاعات | |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |