مقالات درحال ویرایش
برگشت به فهرست مقالات |
برگشت به فهرست نسخه ها
محدثه کیوانی1 
، ابوالفضل بخشی پور* 1، عطا طهرانچی2
، ابوالفضل بخشی پور* 1، عطا طهرانچی2
1- دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد
2- دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)
2- دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)
چکیده: (562 مشاهده)
زمینه و هدف: اثربخشی مداخلات روانشناختی برای کاهش وزن در مطالعات پیشین کمتر با هم مقایسه شده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی دو مداخله شناختی رفتاری و مبتنی بر پذیرش و تعهد در شاخص توده بدنی و توانمندی های شخصیت زنان دارای اضافه وزن بود.
روش بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با انتخاب گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری زنان دارای اضافه وزن ساکن شهر مشهد بودند. چهل و پنج زن دارای اضافه وزن به صورت نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، و گروه گواه قرار گرفتند (15 نفر در هر گروه). شاخص توده بدنی شرکت کنندگان در سه مقطع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه ارزیابی شد و همچنین تمام شرکت کنندگان به شش خرده مقیاس توانمندیهای شخصیت در پرسشنامه ارزشهای فعال- سیاهه توانمندیها (پیترسون و سلیگمن، 2004) در سه مقطع فوق الذکر پاسخ دادند. هر دو گروه مداخله، شش جلسه بر اساس برنامه رهایی از چاقی (سیاروچی، 2014)، و برنامه راه حل بک برای کاهش وزن (بک، 2007) دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد.
یافته‌ها: یافته ها نشان دادند که شاخص توده بدنی در گروه های مداخله به شکل معناداری از گروه گواه در پس آزمون و پیگیری کمتر بود (001/0>p). البته بین دو گروه مداخله تفاوتی در این زمینه وجود نداشت (812/0=p). یافته ها همچنین نشان دادند که نمرات توانمندیهای، سرزندگی(001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) اصالت (001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) مهربانی (001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) و خودتنظیمی (002/0=pact-control، 001/0>pcbt-control) در شرکت کنندگان گروه های مداخله نسبت به گروه گواه در پس آزمون و پیگیری به شکل معناداری بیشتر بود. علاوه بر آن شرکت کنندگان در گروه مبتنی بر پذیرش و تعهد نیز نسبت به گروه شناختی رفتاری و گروه گواه در دو خرده مقیاس توانمندی هوش هیجانی(034/0=pact-cbt، 056/0=pact-control) و عشق (007/0=pact-cbt، 001/0>pact-control) به شکل معناداری در پس آزمون و پیگیری نمرات بیشتری داشتند.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر میتوان نتیجه گیری کرد که هر دو مداخله شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش شاخص توده بدنی اثربخشی یکسانی داشتند. از سوی دیگر هر دو مداخله بر برخی توانمندیهای شخصیت اثربخش بودند که می توان نقش احتمالی توانمندیهای شخصیت در کاهش وزن را در نظر گرفت. تفاوت معنادار درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در دو توانمندی هوش هیجانی و عشق نیز نشان می دهد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در تنظیم هیجانی اثربخشی بیشتری داشت.
روش بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با پیش آزمون-پس آزمون و پیگیری با انتخاب گروه گواه بود. جامعه‌ی آماری زنان دارای اضافه وزن ساکن شهر مشهد بودند. چهل و پنج زن دارای اضافه وزن به صورت نمونه گیری در دسترس وارد مطالعه شدند و به صورت تصادفی در سه گروه درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، و گروه گواه قرار گرفتند (15 نفر در هر گروه). شاخص توده بدنی شرکت کنندگان در سه مقطع پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری سه ماهه ارزیابی شد و همچنین تمام شرکت کنندگان به شش خرده مقیاس توانمندیهای شخصیت در پرسشنامه ارزشهای فعال- سیاهه توانمندیها (پیترسون و سلیگمن، 2004) در سه مقطع فوق الذکر پاسخ دادند. هر دو گروه مداخله، شش جلسه بر اساس برنامه رهایی از چاقی (سیاروچی، 2014)، و برنامه راه حل بک برای کاهش وزن (بک، 2007) دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر استفاده شد.
یافته‌ها: یافته ها نشان دادند که شاخص توده بدنی در گروه های مداخله به شکل معناداری از گروه گواه در پس آزمون و پیگیری کمتر بود (001/0>p). البته بین دو گروه مداخله تفاوتی در این زمینه وجود نداشت (812/0=p). یافته ها همچنین نشان دادند که نمرات توانمندیهای، سرزندگی(001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) اصالت (001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) مهربانی (001/0>pact-control، 001/0>pcbt-control) و خودتنظیمی (002/0=pact-control، 001/0>pcbt-control) در شرکت کنندگان گروه های مداخله نسبت به گروه گواه در پس آزمون و پیگیری به شکل معناداری بیشتر بود. علاوه بر آن شرکت کنندگان در گروه مبتنی بر پذیرش و تعهد نیز نسبت به گروه شناختی رفتاری و گروه گواه در دو خرده مقیاس توانمندی هوش هیجانی(034/0=pact-cbt، 056/0=pact-control) و عشق (007/0=pact-cbt، 001/0>pact-control) به شکل معناداری در پس آزمون و پیگیری نمرات بیشتری داشتند.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر میتوان نتیجه گیری کرد که هر دو مداخله شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش شاخص توده بدنی اثربخشی یکسانی داشتند. از سوی دیگر هر دو مداخله بر برخی توانمندیهای شخصیت اثربخش بودند که می توان نقش احتمالی توانمندیهای شخصیت در کاهش وزن را در نظر گرفت. تفاوت معنادار درمان شناختی رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در دو توانمندی هوش هیجانی و عشق نیز نشان می دهد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در تنظیم هیجانی اثربخشی بیشتری داشت.
واژه‌های کلیدی: درمان شناختی رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، توانمندیهای شخصیت، شاخص توده بدنی، کاهش وزن.
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
روانشناسی
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
