مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: افزایش طلاق و نارضایتی زندگی زناشویی سبب شده است تا میزان گرایش به‌سمت طلاق روند افزایشی پیدا کند. پژوهش حاضر به‌منظور تعیین اثربخشی زوج‌درمانی شناختی-رفتاری بر تعارضات زناشویی و دل‌زدگی زناشویی و خودنظم‌جویی هیجانی زوجین درمعرض طلاق شهرستان بانه انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه و دو مرحله پیگیری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زوجینی تشکیل دادند که در بازهٔ زمانی بهار سال ۱۴۰۰ به شورای حل اختلاف شهرستان بانه ارجاع داده شدند. از بین این زوجین، تعداد سی زوج واجد شرایط داوطلب به‌صورت دردسترس وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه قرار گرفتند. زوجین هر دو گروه در چهار مرحله سنجش یعنی پیش‌آزمون، پس‌آزمون، پیگیری یک‌ماهه و پیگیری سه‌ماهه، به مقیاس دل‌زدگی زناشویی (پاینز، ۱۹۹۶)، پرسش‌نامهٔ تعارضات زناشویی (ثنایی‌ذاکر و براتی، ۱۳۷۵) و مقیاس دشواری در تنظیم هیجان (گراتز و رومر، ۲۰۰۴) پاسخ دادند. تحلیل داده‌ها با آزمون کای‌دو، آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ صورت گرفت.
یافته‌ها: تفاوت معنادار بین میانگین‌های مراحل پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیش‌آزمون با پیگیری‌های یک‌ماهه و سه‌ماهه برای متغیرهای دل‌زدگی زناشویی، تعارضات زناشویی و خودنظم‌جویی هیجانی مشاهده شد (به‌ترتیب ۰٫۰۰۱>p، ۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین تفاوت میانگین‌های مراحل پیگیری یک‌ماهه با پیگیری سه‌ماهه برای متغیرهای دل‌زدگی زناشویی (۰٫۰۲۴=p) و تعارضات زناشویی (۰٫۰۰۱>p) و خودنظم‌جویی هیجانی (۰٫۰۰۱>p) معنادار به‌دست آمد. مقایسۀ میانگین‌های نمرات مراحل پس‌آزمون و پیگیری برای متغیرهای مذکور نشان داد، مداخله در مراحل پیگیری تداوم اثربخشی نداشت.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، زوج‌درمانی شناختی‌-رفتاری گروهی موجب کاهش تعارضات زناشویی و دل‌زدگی زناشویی و خودنظم‌جویی هیجانی می‌شود و مشاوران و روان‌درمانگران در زمینهٔ حل مشکلات زوجین درمعرض طلاق از این مداخله استفاده کنند.