مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: لازمهٔ کمک به زنان باردار برای حل مشکلات مربوط به بارداری شناخت عوامل مؤثر بر افسردگی، اضطراب و استرس است. هدف پژوهش حاضر، مقایسهٔ اثربخشی درمان شناختی‌رفتاری و درمان مبتنی‌بر پذیرش ‌و تعهد بر افسردگی، اضطراب و استرس زنان باردار نخست‌زا بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری دوماهه همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی زنان باردار مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های شهید طالقانی و هدایت و امیرالمؤمنین شهر تهران در سال ۱۳۹۸، به تعداد ۱۵۷ نفر تشکیل دادند. از بین آن‌ها ۵۱ نفر از داوطلبان واجد شرایط با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه (هر گروه هفده نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش اول طی هشت جلسهٔ ۱۲۰دقیقه‌ای درمان شناختی‌رفتاری و گروه آزمایش دوم طی هشت جلسهٔ ۱۲۰دقیقه‌ای درمان مبتنی‌بر پذیرش ‌و‌ تعهد را دریافت کردند. داده‌ها با استفاده از مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لاویبوند و لاویبوند، ۱۹۹۵) جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه، آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون‌های تعقیبی توکی و بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ صورت گرفت.
یافته‌ها: در هر سه متغیر افسردگی (۰٫۰۱۲=p)، اضطراب (۰٫۰۱۵=p) و استرس (۰٫۰۱۰=p) تفاوت معنا‌داری در پس‌آزمون بین میانگین‌های دو گروه درمانی مشاهده شد؛ همچنین بین میانگین‌های دو گروه درمانی با میانگین‌های گروه گواه در متغیرهای مذکور تفاوت معنا‌داری مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p). نمرات متغیرهای مذکور در هر دو گروه درمانی، در مراحل پس‌آزمون و پیگیری با مرحلۀ پیش‌آزمون تفاوت معناداری داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما تفاوت معناداری بین دو مرحلهٔ پس‌آزمون و پیگیری در متغیرهای پژوهش مشاهده نشد (۰٫۰۵<p) که اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی‌رفتاری را در مرحلهٔ پیگیری نشان داد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، درمان مبتنی‌بر پذیرش ‌و‌ تعهد درمقایسه با درمان شناختی‌رفتاری بر کاهش افسردگی، اضطراب و استرس زنان باردار نخست‌زا اثربخش‌تر است.