مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: از اختلال‌های بسیار شایع‌ دوران کودکی اختلال سلوک است که مدل‌های درمانی متفاوتی برای آن مطرح شده است؛ ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل تعیین اثربخشی درمان‌های روان‌شناختی بر اختلال سلوک در ایران بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از دستۀ پژوهش‌های فراتحلیل بود که بر مقالات منتشرشده از سال‌های ۱۳۸۴تا۱۳۹۹در پایگاه‌های جست‌وجوی داخلی شامل پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، مگ‌ایران، نورمگز و پورتال جامع علوم انسانی انجام شد. جست‌وجو در پایگاه‌های علمی مذکور با کلیدواژه‌های مرتبط با موضوع پژوهش (شامل اختلال سلوک و درمان‌های روان‌شناختی اختلال سلوک، اختلال‌های هیجانی و رفتاری، اثربخشی فرزندپروری، اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی، اثربخشی خودآموزی کلامی و اثربخشی بازی و قصه‌درمانی بر اختلال سلوک) صورت گرفت و ۹۹ مقالهٔ علمی‌پژوهشی با کارآزمایی بالینی استخراج شد. پس از حذف مقاله‌های تکراری و بررسی کیفیت مقالات توسط سه متخصص روان‌شناسی و آمار، طبق چک‌لیست کانسرت شش مقاله دارای شرایط لازم برای ورود در فراتحلیل انتخاب شد. این شش مقاله پس از محاسبهٔ تفاوت استانداردشده بین میانگین‌های گروه‌های آزمایش و گواه مطالعات، با استفاده از مدل رندم در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار Review Manager نسخهٔ ۴٫۵ فراتحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج فراتحلیل مقایسهٔ میانگین اختلاف نمرات اختلال سلوک دو گروه مداخله و گواه نشان داد، در تمام مطالعات بررسی‌شده میزان کاهش نشانه‌های اختلال مذکور در گروه مداخله به‌طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود (۸٫۹۵=Z، ۰٫۰۰۱>p). اندازهٔ اثر کل مطالعات برابر با ۱٫۶ (۱٫۹۵، ۱٫۲۵) به‌دست آمد که بیانگر تأثیر مداخله‌های روان‌شناختی بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، درمان‌های روان‌شناختی (اعم ‌از آموزش سبک‌های فرزندپروری، آموزش مهارت‌های اجتماعی، آموزش خودآموزی کلامی، بازی‌درمانی و قصه‌درمانی) بر کاهش نشانه‌های اختلال سلوک تأثیرگذار است.