مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: باتوجه به نقش خودکارآمدی و انتظارات پیامد در برخورد دانشجویان با چالش‌ها و فشارهای دوران تحصیل، ارائهٔ راهکارهایی برای بهبود این تعیین‌کننده‌های فردی‌آموزشی اهمیت دارد؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ اثربخشی آموزش تغییرات سبک زندگی و آموزش مؤلفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا بر خودکارآمدی، انتظارات پیامد و سلامت روانی دانشجویان بود.
روش‌بررسی: تحقیق حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تشکیل دادند. نمونه‌های این مطالعه شصت دانشجوی داوطلب و واجد شرایط ورود به پژوهش بودند که با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و یک‌ گروه گواه قرار گرفتند (هر گروه بیست نفر). ابزارهای پژوهش مقیاس خودکارآمدی عمومی (شوارزر و جروسلم، ۱۹۹۵)، مقیاس انتظارات پیامد دانشجو (لندری، ۲۰۰۳) و پرسشنامهٔ سلامت عمومی (گلدبرگ و هایلر، ۱۹۷۹) بودند. صرفاً برای گروه آزمایشی اول، آموزش تغییرات سبک زندگی (ون‌پی، ۲۰۱۸) و برای گروه آزمایشی دوم، آموزش مؤلفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا (رشید و سلیگمن، ۲۰۱۴) در هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای برگزار شد. داده‌ها ازطریق آزمون کای‌اسکوئر، تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شد.
یافته‌ها: پس از کنترل اثر پیش‌آزمون، بین سه گروه در پس‌آزمون از لحاظ خودکارآمدی، انتظارات پیامد و سلامت روانی تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). تفاوت بین گروه‌های آزمایش دوم و گواه (۰٫۰۰۳=p) و تفاوت بین گروه‌های آزمایش اول و گواه در متغیر خودکارآمدی (۰٫۰۰۱>p) معنادار بود. تفاوت بین گروه‌های آزمایش و گروه گواه در دو متغیر دیگر نیز معنادار به‌دست آمد (۰٫۰۰۱>p). همچنین تفاوت بین گروه‌های آزمایش در متغیرهای خودکارآمدی (۰٫۰۰۱>p)، انتظارات پیامد (۰٫۰۱۴=p) و سلامت روانی (۰٫۰۰۹=p) معنادار بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، هم آموزش تغییرات سبک زندگی و هم آموزش مؤلفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا بر ارتقای سلامت روانی دانشجویان و بهبود خودکارآمدی و انتظارات پیامد آنان اثربخش ‌است؛ ولی آموزش تغییرات سبک زندگی اثربخشی بیشتری درمقایسه با آموزش مؤلفه‌های روان‌شناسی مثبت‌گرا دارد.