جلد 15 - شماره سال ۱۴۰۴
جلد (15): 22 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Ethics code: IR.IAU.CTB.REC.1402.74
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Gholami S, Ghadampour E, Zolfaghari N, Nazemi Bojandi M, Omidi Moghadam E, Sisakhti T. Comparing the Effectiveness of Self-determination Training with Emotional Schema Therapy on Symptoms of Body Dysmorphic Disorder, Eating Disorders, and Social Anxiety in Bariatric Surgery Applicants. MEJDS 2025; 15 (0) :22-22
URL: http://jdisabilstud.org/article-1-3562-fa.html
URL: http://jdisabilstud.org/article-1-3562-fa.html
غلامی سینا، قدم پور عزت الله، ذوالفقاری نگار، ناظمی بجندی مریم، امیدی مقدم الهام، سی سختی طیبه. مقایسهٔ اثربخشی آموزش خودتعیین‌گری با طرح‌واره‌درمانی هیجانی بر علائم بدریخت‌انگاری بدنی، اختلالات خوردن و اضطراب اجتماعی در متقاضیان جراحی چاقی. مجله مطالعات ناتوانی. 1404; 15 (0) :22-22
سینا غلامی*1 
، عزت الله قدم پور2 ، نگار ذوالفقاری3 ، مریم ناظمی بجندی4 ، الهام امیدی مقدم5 ، طیبه سی سختی6
، عزت الله قدم پور2 ، نگار ذوالفقاری3 ، مریم ناظمی بجندی4 ، الهام امیدی مقدم5 ، طیبه سی سختی6
1- کارشناسی‌ارشد سنجش و اندازه‌گیری (روان‌سنجی)، گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2- استادتمام گروه روانشناسی تربیتی، دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
3- کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4- کارشناسی‌ارشد روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5- کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
6- کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فارس، ایران
2- استادتمام گروه روانشناسی تربیتی، دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
3- کارشناسی‌ارشد روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، واحد تهران غرب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
4- کارشناسی‌ارشد روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
5- کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
6- کارشناسی‌ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، واحد فیروزآباد، دانشگاه آزاد اسلامی، فارس، ایران
چکیده: (317 مشاهده)
چکیده
زمینه و هدف: اختلال بدریخت‌انگاری بدنی و اختلالات خوردن و اختلال اضطراب اجتماعی از مشکلات روان‌شناختی بسیار شایع در متقاضیان جراحی چاقی به‌شمار می‌رود؛ براین‌اساس، مطالعهٔ حاضر باهدف مقایسهٔ اثربخشی آموزش خودتعیین‌گری با طرح‌واره‌درمانی هیجانی بر علائم بدریخت‌انگاری بدنی و اختلالات خوردن و اضطراب اجتماعی در متقاضیان جراحی چاقی انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی متقاضیان جراحی‌های چاقی مراجعه‌کننده به کلینیک‌های جراحی زیبایی و چاقی در شهر کرج در شش ماه اول سال ۱۴۰۳ تشکیل دادند. بااستفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، ۴۵ نفر از افراد داوطلب و واجد شرایط وارد مطالعه شدند. این افراد به‌طور تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش اول بستهٔ آموزشی گام‌هایی برای خودتعیین‌گری (فیلد و هافمن، ۱۹۹۴) و گروه آزمایش دوم پروتکل طرح‌واره‌درمانی هیجانی (لیهی، ۲۰۱۵) را دریافت کرد. ابزارهای پژوهش، پرسش‌نامهٔ نگرانی از بدریخت‌انگاری بدن (استوزین و همکاران، ۱۹۹۸) و پرسش‌نامهٔ نگرش به خوردن (گارنر و همکاران، ۱۹۸۲) و پرسش‌نامهٔ اضطراب اجتماعی (کانور و همکاران، ۲۰۰۰) بود. برای تحلیل داده‌ها تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی به‌کار رفت. داده‌ها در سطح معنا‌داری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۸ تحلیل شدند.
یافته‌ها: تفاوت دو گروه آزمایش و گروه گواه در میزان سه متغیر اختلال بدریخت‌انگاری بدنی و اختلالات خوردن و اختلال اضطراب اجتماعی در پس‌آزمون معنا‌دار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ بااین‌حال، طرح‌واره‌درمانی هیجانی درمقایسه با آموزش خودتعیین‌گری تأثیر بیشتری بر کاهش علائم اختلال بدریخت‌انگاری بدنی (۰٫۰۰۵=p) و اختلالات خوردن (۰٫۰۰۴=p) و اختلال اضطراب اجتماعی (۰٫۰۰۲=p) داشت.
نتیجه‌گیری: طرح‌واره‌درمانی هیجانی و آموزش خودتعیین‌گری مداخلاتی است که بر کاهش علائم اختلال بدریخت‌انگاری بدنی و اختلالات خوردن و اختلال اضطراب اجتماعی در متقاضیان جراحی چاقی تأثیر دارد؛ اما در مقام مقایسه، طرح‌واره‌درمانی هیجانی دارای تأثیر بیشتری بر کاهش علائم این اختلالات است.
واژه‌های کلیدی: آموزش خودتعیین‌گری، اختلالات خوردن، اضطراب اجتماعی، بدریخت‌انگاری بدنی، طرح‌واره‌درمانی هیجانی، متقاضیان جراحی چاقی
نوع مطالعه: مقاله پژوهشی اصیل |
موضوع مقاله:
روانشناسی
فهرست منابع
1. World Health Organization. Noncommunicable diseases country profiles [Internet]. 2018 [cited 2025 May 27]. Available from: [Article]
2. Lin HY, Changchien TC, Hsieh TJ, Chen CS, Yen YC. A longitudinal study of the association between the outcome of bariatric surgery and mental health indicators in Chinese patients: an examination of the interaction effect. BMC Psychiatry. 2025;25(1):91. [DOI]
3. Stephenson J, Smith CM, Kearns B, Haywood A, Bissell P. The association between obesity and quality of life: a retrospective analysis of a large-scale population–based cohort study. BMC Public Health. 2021 Nov 3;21(1):1990. [DOI]
4. Förster LJ, Vogel M, Stein R, Hilbert A, Breinker JL, Böttcher M, et al. Mental health in children and adolescents with overweight or obesity. BMC Public Health. 2023;23(1):135. [DOI]
5. Aguiar PV, Dionisio WÁ da S, Souza EA da C, Vantini D, Campanholi R, Pinto TCC, et al. Binge eating, depressive symptoms and suicidal ideation in obese candidates for bariatric surgery. Eating and Weight Disorders. 2023;28(1):12. [DOI]
6. Sobhani Z, Amini M, Khosravi S, Hosseini V, Poursharifi H, Ansari Moghadam S. The effect of motivational interviewing on eating behaviors, supplement use, physical activity, and fluid intake in individuals undergoing bariatric surgery. In: 6th Congress Iranian Psychological Association [Internet]. Iran, Tehran: Civilica; 2017. [Persian] [Article]
7. Tkachenko V, Bagro T. Quality of life, mental health and sleep disorders in obese people of working age. West Kazakhstan Medical Journal. 2021;3(63):145–51.
8. Chu DT, Minh Nguyet NT, Nga VT, Thai Lien NV, Vo DD, Lien N, et al. An update on obesity: mental consequences and psychological interventions. Diabetes & Metabolic Syndrome: Clinical Research & Reviews. 2019;13(1):155–60. [DOI]
9. Makarawung DJS, Monpellier VM, van den Brink F, Woertman L, Zijlstra H, Mink van der Molen AB, et al. Body image as a potential motivator for bariatric surgery: a case–control study. Obes Surg. 2020;30(10):3768–75. [DOI]
10. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders DSM–5. American Psychiatric Association; 2013.
11. Brito MJA de, Nahas FX, Cordás TA, Gama MG, Sucupira ER, Ramos TD, et al. Prevalence of body dysmorphic disorder symptoms and body weight concerns in patients seeking abdominoplasty. Aesthet Surg J. 2016;36(3):324–32. [DOI]
12. Ivezaj V, Carr MM, Brode C, Devlin M, Heinberg LJ, Kalarchian MA, et al. Disordered eating following bariatric surgery: a review of measurement and conceptual considerations. Surg Obes Relat Dis. 2021;17(8):1510–20. [DOI]
13. Kazemi Z, Aghamohamadi S, Khanzadeh M. Structural model of eating disorders symptoms in women based on the internalization of media models, eating–ralated beliefs and body dysmorphic concern. Clinical Psychology Studies. 2022;13(46):66–92. [Persian] [DOI]
14. Monterubio GE, Fitzsimmons–Craft EE, Balantekin KN, Sadeh-Sharvit S, Goel NJ, Laing O, et al. Eating disorder symptomatology, clinical impairment, and comorbid psychopathology in racially and ethnically diverse college women with eating disorders. Int J Eat Disord. 2020;53(11):1868–74. [DOI]
15. Stice E, Desjardins CD, Shaw H, Rohde P. Moderators of two dual eating disorder and obesity prevention programs. Behav Res Ther. 2019;118:77–86. [DOI]
16. Ostrovsky NW, Swencionis C, Wylie–Rosett J, Isasi CR. Social anxiety and disordered overeating: an association among overweight and obese individuals. Eat Behav. 2013;14(2):145–8. [DOI]
17. Sadock BJ, Sadock VA, MD DPR. Kaplan and Sadock’s Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry. Philadelphia: LWW; 2015.
18. Asad M, Aghayousefi A, Hajabi MZ. Prediction of the social anxiety model based on ego strength with the mediation of body image in obese girls aged 12 to 14 years. Applied Family Therapy Journal. 2021;2(2):359–75. [Persian] [DOI]
19. Ryan RM, Deci EL. Self–determination theory: Basic psychological needs in motivation, development, and wellness. New York, NY, US: The Guilford Press; 2017. [DOI]
20. Eshaghi Milasi Z, Mohammadi Z, Karimi S, Sarghaleh MJ. Self–determination theory: from history to application (a scientific review). Psychological and Educational Studies. 2024;9(3):206–317. [Persian] [Article]
21. Emam Zamani Z, Mashhadi A, Sepehri Shamloo Z. The effectiveness of group therapy based on emotional schema therapy on anxiety and emotional schemas on women with generalized anxiety disorder. Research in Clinical Psychology and Counseling. 2019;9(1):5–24. [Persian] [DOI]
22. Leahy RL. A model of emotional schemas. Cognitive and Behavioral Practice. 2002;9(3):177–90. [DOI]
23. Leahy RL. Emotional Schema Therapy. Zirak H, Azadi R. (Persian translator). Iran, Tehran: Arjmand Pub; 2015.
24. Jamshidi G, Gholami S, Ghorbanpour S, Ghorbanpour H. A structural model of the relationship between parental autonomy support and parental control with symptoms of eating disorders in 13 to 18 years old adolescents: the mediating role of satisfaction of basic psychological needs. Middle Eastern Journal of Disability Studies. 2024;14:100. [Persian] [Article]
25. Tóth–Király I, Gajdos P, Román N, Vass N, Rigó A. The associations between orthorexia nervosa and the sociocultural attitudes: the mediating role of basic psychological needs and health anxiety. Eat Weight Disord. 2021;26(1):125–34. [DOI]
26. Steiger H, Sansfaçon J, Thaler L, Leonard N, Cottier D, Kahan E, et al. Autonomy support and autonomous motivation in the outpatient treatment of adults with an eating disorder. Int J Eat Disord. 2017;50(9):1058–66. [DOI]
27. Selvi K. Exploring men’s body image concerns and predisposing factors for muscle dysmorphia in the framework of self–determination theory [Ph.D. dissertation]. [Ankara, Türkiye]: Middle East Technical University; 2018. [Article]
28. Brichacek A, Neill J, Murray K. The effect of basic psychological needs and exposure to idealized Facebook images on university students’ body satisfaction. Cyberpsychology: Journal of Psychosocial Research on Cyberspace. 2018;12(3). [DOI]
29. Najafi Khorramabad H, Jayervand H, Sadate Marashian F. The effectiveness of self-determination theory training and acceptance and commitment therapy on anxiety and cyberbullying in students with internet gaming disorder. The Neuroscience Journal of Shefaye Khatam. 2022;10(2):10–21. [Persian] [DOI]
30. Mercader–Rubio I, Ángel NG, Silva S, Brito–Costa S. Levels of somatic anxiety, cognitive anxiety, and self–efficacy in university athletes from a spanish public university and their relationship with basic psychological needs. Int J Environ Res Public Health. 2023;20(3):2415. [DOI]
31. Šakan D, Žuljević D, Rokvić N. The role of basic psychological needs in well–being during the COVID–19 outbreak: a self–determination theory perspective. Front Public Health. 2020;8:583181. [DOI]
32. Motiee Amin M, Kharghani S, Khalednejad M, Sayadi PS, Hajrezaei MR. Effectiveness of schema therapy mode model on emotional eating and BMI of obese women binge eating disorder. Medical Journal of Mashhad university of Medical Sciences. 2024;67(2):718–28. [Persian] [DOI]
33. Borhani Naeini P, Khaleghipour S, Oreyzi Samani H. Comparing the effectiveness of cognitive behavioral therapy and schema therapy on emotional eating and the perception of maternal rejection in women with binge eating disorder. Middle Eastern Journal of Disability Studies. 2024;14:66. [Persian] [Article]
34. Dehestani M, Azizi Z. The effectiveness of group schema therapy on body dysmorphic symptoms and early maladaptive schemes in girl students with overweight concerns. Thoughts and Behavior in Clinical Psychology. 2019;5(47):47. [Persian] [Article]
35. Mashkouri M, Bagherzadeh Gholmakani Z, Mansouri A, Khodabakhsh M. The efficacy of schema therapy on perfectionism, body shame and symptoms of body dysmorphic disorder in women seeking cosmetic surgery. Journal of Psychological Science. 2025;23(143):197–216. [Persian] [Article]
36. Penney ES, Norton AR. A novel application of the schema therapy mode model for social anxiety disorder: a naturalistic case study. Clinical Case Studies. 2022;21(1):34–47. [DOI]
37. Stefan S, Stroian P, Fodor L, Matu S, Nechita D, Boldea I, et al. An online contextual schema therapy workshop for social anxiety symptoms – a randomized controlled trial. Journal of Contextual Behavioral Science. 2023;29:67–75. [DOI]
38. Ramacciotti CE, Coli E, Passaglia C, Lacorte M, Pea E, Dell’Osso L. Binge eating disorder: prevalence and psychopathological features in a clinical sample of obese people in Italy. Psychiatry Res. 2000;94(2):131–8. [DOI]
39. Barbuti M, Brancati GE, Calderone A, Fierabracci P, Salvetti G, Weiss F, et al. Prevalence of mood, panic and eating disorders in obese patients referred to bariatric surgery: patterns of comorbidity and relationship with body mass index. Eat Weight Disord. 2022;27(3):1021–7. [DOI]
40. Field S, Hoffman A. Development of a model for self–determination. Career Development for Exceptional Individuals. 1994;17(2):159–69. [DOI]
41. Oosthuizen P, Lambert T, Castle DJ. Dysmorphic concern: prevalence and associations with clinical variables. Aust N Z J Psychiatry. 1998;32(1):129–32. [DOI]
42. Garner DM, Olmsted MP, Bohr Y, Garfinkel PE. The Eating Attitudes Test: psychometric features and clinical correlates. Psychol Med. 1982;12(4):871–8. [DOI]
43. Connor KM, Davidson JR, Churchill LE, Sherwood A, Foa E, Weisler RH. Psychometric properties of the Social Phobia Inventory (SPIN). New self–rating scale. Br J Psychiatry. 2000;176:379–86. [DOI]
44. Davies KL, Hanley SM, Bhullar N, Wootton BM. A psychometric validation of the Dysmorphic Concerns Questionnaire (DCQ) in adolescents and young adults. Australian Psychologist. 2022;57(5):280–9. [DOI]
45. Kapsali F, Nikolaou P, Papageorgiou C. Dysmorphic Concern Questionnaire: greek translation, validation and psychometric properties. Open Journal of Psychiatry. 2020;10(3):101–13. [DOI]
46. Kazemini M, Foroughi A, Khanjani S, Mohammdi A. Factor structure and psychometric properties of Persian version of Dysmorphic Concern Questionnaire. Navid No. 2016;18(61):56–65. [Persian] [DOI]
47. Nobakht M, Dezhkam M. An epidemiological study of eating disorders in Iran. Int J Eat Disord. 2000;28(3):265–71. [DOI]
48. Kaveh Ghahfarokhi M, Tabe Bordbar F. The relationship between disordered eating behavior with early maladaptive schemas and anxiety in adolescent female. Psychology of Exceptional Individuals. 2017;7(27):161–83. [Persian] [DOI]
49. Hasanvand Amouzadeh M, Bagheri A, Shaeeri HR. Investigating the validity and reliability of the social phobia inventory in non–clinical student samples. In: 5th National Seminar on Mental Health of University Students [Internet]. Iran, Terhan: Shahed University; 2011. [Persian] [Article]
50. Shirzadi MM, Bodaghi A, Mirzaei H, Babadi Akashe N. The effectiveness of self–determination skills training on academic incivility and academic engagement. Journal of Psychological Science. 2021;20(99):391–404. [Persian] [Article]
51. Parvizian F, Sharifi T, Shokrkon H, Ghazanfari A. Comparing the effectiveness of “schema therapy” and “acceptance and commitment therapy” on emotional regulation of patients with obsessive–compulsive personality disorder. Journal of Health Promotion Management. 2022;11(6):79–92. [Persian] [DOI]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
