مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: اختلال استرس پس‌از ضربه یکی از اختلال‌های روانی حاد است که در درازمدت به اختلال مزمن تبدیل می‌شود. فرد مبتلا معمولاً علائم افسردگی را پس‌از مدتی از خود بروز می‌دهد. روش‌های درمانی بسیاری برای کاهش علائم اضطرابی و افسردگی این افراد وجود دارد؛ اما روشی که ساده‌تر و سریع‌تر بوده و جلسه‌های کوتاه‌مدت‌تری را به‌خود اختصاص دهد، کم یا اثربخشی آن مشخص نیست. هدف از پژوهش حاضر مطالعهٔ تأثیر درمان دیدگاه زمان، بر کاهش افسردگی در جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس‌از ضربه بود.
روش‌بررسی: روش تحقیق نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون‌پس‌آزمون و پیگیری بود. از میان جانبازان مبتلا به استرس پس‌از ضربه که به بیمارستان صدر شهر تهران مراجعه کرده و نشانه‌های اختلال را داشتند، تعداد ۳۰ نفر به‌شیوهٔ هدف‌مند انتخاب شدند. ازاین‌میان ۲ نفر در هر گروه ریزش داشتند. این تعداد در دو گروه درمان دیدگاه زمان و گروه کنترل به‌صورت تصادفی جایگزین شدند (۱۳ نفر در هر گروه). برای گردآوری داده‌ها از آزمون افسردگی بک استفاده شد. تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها بااستفاده از آزمون آنالیز واریانس برای اندازه‌های تکراری انجام شد.
یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد در متغیر افسردگی، اثر اصلی زمان (۰٫۳۳=η2 و ۰٫۰۰۱>p و ۱۱٫۷۷=F)، اثر اصلی گروه (۰٫۲۷=η2 و ۰٫۰۰۱>p و ۸٫۷۸=F)، و تعامل زمان و گروه (۰٫۲۱=η2 و ۰٫۰۱۹=p و ۶٫۲۷=F) به‌لحاظ آماری معنادار است. ازاین‌رو، باتوجه به روند کاهشی نمره‌های افسردگی در گروه آزمایش، می‌توان نتیجه گرفت که درمان دیدگاه زمان در کاهش افسردگی جانبازان مبتلا به اختلال استرس پس‌از ضربه اثربخش بوده است. نتایج مرحلهٔ پیگیری نشان داد اثر درمان دیدگاه زمان پایدار است.
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج، درمان دیدگاه زمان در کاهش افسردگی جانبازان دچار استرس پس‌از ضربه نسبت اثربخش است و ثبات و پایداری اثر درمانی نیز دارد. ازاین‌رو، می‌توان از این درمان به‌عنوان درمان کوتاه‌مدت برای مداخلهٔ روان‌شناختی جانبازان استفاده کرد.