چکیده
زمینه و هدف: اختلال بلع یا دیسفاژی مشکلاتی جدی همچون سوء‌تغذیه و پنومونی در بیماران ایجاد می‌کند. هدف مطالعهٔ حاضر بررسی فراوانی و عوامل پیش‌بینی‌کنندهٔ دیسفاژی دهانی-حلقی در بیماران نورولوژی و جراحی‌های سر و گردن بود.
روش‌بررسی: این مطالعه مقطعی به‌صورت توصیفی-تحلیلی بود که ۵۰۰ بیمار را به‌طور غیراحتمالی در مراکز درمانی همدان و کلینیک دیسفاژی دانشکدهٔ علوم توان‌بخشی ایران بررسی کرد. وضعیت شناختی و ابتلا به دیسفاژی بیماران به‌ترتیب با آزمون‌های ام‌ام‌اس‌ئی و گاس سنجیده شد. آزمون‌های تی‌مستقل و کای‌اسکوئر برای ارزیابی متغیر‌های جمعیت‌شناختی سن و جنسیت و همین‌طور تحلیل رگرسیون لجستیک جهت تعیین عوامل پیش‌بینی‌کنندهٔ دیسفاژی به‌کار رفت. درنهایت نتایج با نرم‌افزار SPSS در سطح معناداری ۰٫۰۵ تحلیل شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که ۴۰ نفر (۱۷٫۳۹درصد) از کل بیماران مبتلا به دیسفاژی بوده و تفاوت معنا‌داری بین میانگین نمرهٔ آزمون گاس آنان و افراد بدون دیسفاژی وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ اما بین میانگین سنی آن‌ها تفاوت معناداری دیده نشد (۰٫۴۵۷=p). در بین افراد مبتلا به دیسفاژی از نظر جنسیت نیز تفاوت معنادار گزارش نشد (۰٫۰۹۰=p). همچنین تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که جنسیت (۴٫۱-۰٫۹=CI ، ۹۵درصد، ۲٫۰۲OR=) و علت‌شناسی (۰٫۵-۰٫۰۶=CI ، ۹۵درصد، ۰٫۱۹OR=) پیش‌بینی‌کنندهٔ دیسفاژی در بیماران حاضر است.
نتیجه‌گیری: اختلال دیسفاژی در بیماران نورولوژی و جراحی‌های سر و گردن شایع است. همچنین علت‌شناسی و جنسیت از عوامل پیش‌بینی‌کنندهٔ دیسفاژی در آن‌ها می‌باشد.