مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده:
زمینه و هدف: سینمای ایران با ارائه تصویری متفاوت از معلولان در دهه شصت، منجر به شکل گیری رویکردی جدید از ناتوانی در جامعه ایرانی شد. این سینما با دارا بودن ویژگی های اجتماعی  و فرهنگی متمایز از دهه های پیشین، منجر به تسلط گفتمان همدلانه معلولیت شد. در این مقاله، هدف اصلی، ارائه نحوه شکل گیری مفصل بندی گفتمانی در سینمای معلولیت دهه شصت با استفاده از رویکرد گفتمانی لاکلاو و موفه بود.
روش بررسی: روش اصلی پژوهش، روش تحلیل گفتمان با استفاده از رویکرد پساساختارگرایانه لاکلاو موفه بود که در زمره روش­های تحلیل کیفی قرار می­گیرد. در این مقاله با استفاده از شیوه نمونه گیری به صورت هدفمند غیراحتمالی، 2 فیلم گل­های داوودی از رسول صدر عاملی و فیلم مادر از علی حاتمی تحلیل شد.
یافته­ها: گفتمان غالب سینمای دهه شصت ایران، گفتمان همدلی و حمایت­گری شناخته شد که مفاهیمی نظیر پذیرش، آموزش، تقدیرگرایی، عاملیت، استقلال و تصویر مثبت از بدن از جمله عناصری بودند که حول دال اصلی همدلی به نشانه­های گفتمانی در مفصل­بندی سینمای دهه شصت تبدیل شدند و در کنار این گفتمان غالب، خرده گفتمان آسایشگاه نیز شکل گرفت.
نتیجه گیری: سینمای دهه شصت ایران با استفاده از رویکرد گفتمانی لاکلاو و موفه و با مرکزیت گره­گاه اصلی همدلی، انفعال و طرد اجتماعی را به حاشیه رانده و منجر به تسلط هژمونیک گفتمان حمایت­گرانه شده است.