مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: سازگاری ‌اجتماعی در نوجوانان عاملی کلیدی در سلامت‌ روان آن‌ها محسوب می‌شود و شناسایی متغیرهای مؤثر بر سازگاری اجتماعی اهمیت دارد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، مدل‌یابی علّی سازگاری اجتماعی براساس هوش ‌هیجانی، تاب‌آوری و تفکر ‌انتقادی در بین دانش‌آموزان پسر دورۀ دوم متوسطه بود.
روش‌‌بررسی: روش پژوهش توصیفی‌همبستگی از نوع مدل‌یابی معادلات‌ ساختاری بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان پسر دورهٔ دوم متوسطهٔ شهر بوکان در سال‌ تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تعداد سیصد نفر بررسی شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، افراد نمونه به پرسشنامۀ سازگاری ‌اجتماعی بل (بل، ۱۹۶۱)، پرسشنامۀ هوش ‌هیجانی (برادبری و گریوز، ۲۰۰۳)، مقیاس تاب‌آوری کانر-دیویدسون (کانر و دیویدسون، ۲۰۰۳) و آزمون مهارت‌های تفکر انتقادی کالیفرنیا (فاسیون و فاسیون، ۱۹۹۴) پاسخ دادند. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۳ و LISREL نسخهٔ ۸٫۸ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر ‌مستقیم هوش‌ هیجانی بر سازگاری ‌اجتماعی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۴۲=β)، هوش‌هیجانی بر تفکر ‌انتقادی (۰٫۰۱۷=p، ۰٫۲۳=β)، هوش ‌هیجانی بر تاب‌آوری (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۵=β)، تفکر انتقادی بر سازگاری اجتماعی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۶۷=β)، تاب‌آوری بر سازگاری اجتماعی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۱=β) و تفکر انتقادی بر تاب‌آوری (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۶۳=β) مثبت و معنادار بود؛ همچنین اثر غیرمستقیم‌ هوش‌ هیجانی بر سازگاری ‌اجتماعی با میانجیگری تفکر ‌انتقادی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۹=β) و هوش‌ هیجانی بر سازگاری اجتماعی با میانجیگری تاب‌آوری (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۷=β) مثبت و معنادار به‌دست آمد. همچنین مدل مفروض پژوهش با داده‌ها برازش نسبتاً خوبی داشت (۱٫۶۵=X²/df، ۰٫۹۷=CFI، ۰٫۹۴=NFI، ۰٫۹۷=IFI، ۰٫۹۱=AGFI، ۰٫۰۳۸=RMSEA).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، هوش ‌هیجانی به‌صورت مستقیم و نیز به‌صورت غیر‌مستقیم با میانجیگری تاب‌آوری و تفکر انتقادی بر سازگاری اجتماعی اثر دارد.