مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی I (BID) دو بیماری روانی مزمن هستند. آن‌ها گاهی علائم و نشانه‌های مشابهی دارند. به‌همین دلیل تشخیص افتراقی بین آن‌ها دشوار است. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه و نقش آن‌ها در تشخیص افتراقی بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا از بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی I بود.
روش‌بررسی: در این مطالعهٔ علّی‌مقایسه‌ای، جامعهٔ آماری را تمامی بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا و اختلال دوقطبی I بستری در بیمارستان ابن‌سینای شیراز در سال‌های ۱۳۹۶-۹۷ تشکیل دادند. نمونه‌گیری برای جمع‌آوری داده‌ها از دو گروه شامل سی نفر با اختلال دوقطبی I و سی نفر مبتلا به اختلال اسکیزوفرنیا انجام گرفت که به‌طور تصادفی انتخاب شدند. در این مطالعه از پرسش‌نامۀ ۷۵سؤالی طرح‌وارۀ یانگ (یانگ و براون، ۱۹۹۸) استفاده شد. سپس پرسش‌نامه‌ها نمره‌گذاری شدند و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌های تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) و تک‌متغیره (ANOVA) با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۶ انجام شد. سطح معنا‌داری برای آزمون‌های آماری ۰٫۰۵=α بود.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، باتوجه به طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه، بین دو گروه بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیا و اختلال دوقطبی I، تنها در میانگین نمرات چهار طرح‌وارهٔ شکست (۰٫۰۴۱=p)، وابستگی/بی‌کفایتی (۰٫۰۱۸=p)، ازخودگذشتگی (ایثار) (۰٫۰۲۲=p) و خودکامگی (استحقاق) (۰٫۰۰۷=p) تفاوت معنادار داشت.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه، بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی با طرح‌واره‌های شکست و وابستگی/بی‌کفایتی و بیماران دوقطبی Iبا طرح‌واره‌های ازخودگذشتگی (ایثار) و خودکامگی (استحقاق)، از یکدیگر افتراق داده می‌شوند؛ به‌عبارتی هر گروه از بیماران مذکور به‌وسیلهٔ دو طرح‌وارهٔ ناسازگار اختصاصی مربوط به گروه خود می‌تواند از گروه دیگر متمایز شود که در تشخیص افتراقی حائز اهمیت است.