مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اهمال‌کاری تحصیلی یکی از متغیرهای شایع در دانش‌آموزان است که بررسی متغیرهای تأثیرگذار بر آن ازجمله خودکارآمدی اجتماعی، کما‌ل‌گرایی و هیجانات پیشرفت اهمیت بسیاری دارد؛ لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش خودکارآمدی اجتماعی، کمال‌گرایی و هیجانات پیشرفت در پیش‌بینی اهمال‌کاری تحصیلی دانش‌آموزان پسر پایهٔ دوازدهم انجام شد.
روش‌بررسی: تحقیق حاضر از پژوهش‌های همبستگی بود که در سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷، ۲۹۰ نفر از دانش‌آموزان پسر پایهٔ دوازدهم شهر مشهد به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. افراد نمونه مقیاس اهمال‌کاری تحصیلی-نسخۀ دانش‌آموز (سولومون و راثبلوم، ۱۹۸۴)، پرسشنامهٔ هیجانات پیشرفت (پکران و همکاران، ۲۰۰۷)، سیاههٔ شناختارهای کمال‌گرایی چندبعدی (کوبوری و تانو، ۲۰۰۵) و پرسشنامهٔ ابعاد خودکارآمدی (موریس، ۲۰۰۱) را تکمیل کردند. برای تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها از روش ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه در SPSS نسخهٔ ۲۲ استفاده شد. سطح معناداری برای همهٔ آزمون‌ها ۰٫۰۵ لحاظ شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد رابطهٔ منفی و معناداری بین خودکارآمدی اجتماعی (۰٫۰۵>p، ۰٫۲۷۲-=r)، استانداردهای فردی (۰٫۰۵>p، ۰٫۱۵۰-=r) و هیجانات پیشرفت مثبت (۰٫۰۵>p، ۰٫۴۵۶-=r) با اهمال‌کاری تحصیلی وجود دارد؛ همچنین رابطهٔ مثبتی بین نگرانی مفرط دربارهٔ اشتباهات (۰٫۰۵>p، ۰٫۳۵۸=r) و هیجانات پیشرفت منفی (۰٫۰۵>p، ۰٫۵۰۲=r) با اهمال‌کاری تحصیلی مشاهده می‌شود. هیجانات پیشرفت مثبت (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۵۶-=ß) و هیجانات پیشرفت منفی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۷۷=ß) و نگرانی مفرط دربارهٔ اشتباهات (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۱۸۸=ß) باهم مقدار ۰٫۳۱۶ واریانس اهمال‌کاری را پیش‌بینی می‌کنند.
نتیجه‌گیری: خودکارآمدی اجتماعی، کمال‌گرایی و هیجانات پیشرفت متغیرهای مرتبط با اهمال‌کاری تحصیلی هستند و اینکه هیجانات پیشرفت مثبت، هیجانات پیشرفت منفی و نگرانی مفرط دربارۀ اشتباهات در اهمال‌کاری تحصیلی نقش پیش‌بینی‌کنندگی دارند.

زمینه و هدف: طلاق عامل درهم‌ریختگی شخصی، خانوادگی و اجتماعی است. زندگی زناشویی تحت‌تأثیر عوامل مختلفی ازجمله حساسیت اضطرابی، ‌تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی و سلامت روانی قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزشی مبتنی‌بر ایماگوتراپی بر سازه‌های حساسیت اضطرابی، ‌تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی، سلامت روانی و شاخص‌های سلامت جسمی در زوجین در آستانهٔ طلاق انجام شد.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را زوجین متقاضی طلاق مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره و روان‌شناسی شهر مشهد در نیم‌سال دوم ۱۳۹۷ تشکیل دادند. سی زوج با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و ضمن دارابودن ملاک‌های ورود، به‌صورت تصادفی در دو گروه قرار گرفتند. ابزارهای استفاده‌شده در این پژوهش در پیش‌آزمون و پس‌آزمون پرسشنامهٔ تجدیدنظرشدۀ حساسیت اضطرابی (تیلور و کاکس، ۱۹۹۸)، پرسشنامۀ عدم ‌تحمل بلاتکلیفی (فریستون و همکاران، ۱۹۹۴)، پرسشنامۀ سلامت عمومی (گلدبرگ و هیلر، ۱۹۷۹) بود و همچنین شاخص تودهٔ بدنی، فشارخون و سطح کلسترول اندازه‌گیری شد. برای اجرای مداخلات درمانی صرفاً در گروه آزمایش از درمان مبتنی‌بر تصویرسازی ارتباطی (هندریکس، ۲۰۱۰) به‌مدت هشت جلسۀ دوساعته و به‌صورت هفتگی بهره گرفته شد. برای تحلیل داده‌ها روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخۀ ۲۱ به‌کار رفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ درنظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از حذف اثر پیش‌آزمون، میانگین نمرات گروه آزمایش در متغیرهای حساسیت اضطرابی (۰٫۰۰۱>p)، عدم تحمل بلاتکلیفی (۰٫۰۰۱>p)، سلامت روانی (۰٫۰۰۱>p)، شاخص تودهٔ بدنی (۰٫۰۰۱>p)، فشارخون (۰٫۰۰۱>p) و میزان کلسترول (۰٫۰۰۱>p) تفاوت معناداری با میانگین نمرات گروه کنترل در پس‌آزمون داشت.
نتیجه‌گیری: ایماگوتراپی بر کاهش حساسیت اضطرابی، کاهش عدم تحمل بلاتکلیفی، افزایش سلامت روانی، کاهش شاخص‌های سلامت جسمی شامل شاخص تودهٔ بدنی، فشارخوان و میزان کلسترول اثربخشی دارد.

چکیده
زمینه و هدف: پسوریازیس به‌عنوان یک بیماری پوستی به‌سبب اثرات ظاهری و ویژگی‌های بالینی که دارد، به‌صورت وسیعی بر سلامت روان بیماران مبتلا ‌تأثیر می‌گذارد؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی درمان‌های فعال‌سازی رفتاری و فراشناختی بر نگرانی تصویر بدنی و اضطراب و افسردگی بیماران پسوریازیس انجام شد.
روش‌بررسی: مطالعه به‌روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه انجام شد. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران پسوریازیس مراجعه‌کننده به کلینیک‌های پوست بیمارستان رضوی و بیمارستان امام‌رضا(ع) مشهد در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند. از این بین، ۴۵ نفر دارای نمرهٔ بیشتر از خط برش در پرسش‌نامهٔ نگرانی از تصویر بدنی (لیتلتون و همکاران، ۲۰۰۵) و مقیاس درجه‌بندی اضطراب همیلتون (همیلتون، ۱۹۵۹) و پرسش‌نامهٔ افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶)، به‌روش نمونه‌گیری دردسترس به‌طور داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس به‌طور تصادفی در گروه‌های آزمایش و گواه (سه گروه پانزده‌نفره) قرار گرفتند. صرفاً هرکدام از گروه‌های آزمایش در هشت جلسه به‌مدت دو ماه درمان فعال‌سازی رفتاری و درمان فراشناختی را دریافت کردند. داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس تک‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SSPS نسخهٔ ۲۶ با سطح معناداری کمتر از ۰٫۰۵ تجزیه‌وتحلیل شدند.
یافته‌ها: پس از کنترل اثر پیش‌آزمون، نتایج نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه‌های آزمایش و گروه گواه در نمره‌های پس‌آزمون علائم نگرانی تصویر بدنی (۰٫۰۰۱>p) و اضطراب (۰٫۰۰۱>p) و افسردگی (۰٫۰۰۱>p) بیماران پسوریازیس وجود داشت. تفاوت معناداری بین گروه درمان فعال‌سازی رفتاری با درمان فراشناختی در متغیرهای افسردگی (۰٫۸۲۱=p) و اضطراب (۰٫۱۹۲=p) مشاهده نشد؛ اما در متغیر نگرانی تصویر بدنی (۰٫۰۴۷=p) تفاوت معناداری بین دو گروه آزمایش وجود داشت و بیانگر برتری درمان فعال‌سازی رفتاری بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، درمان فعال‌سازی رفتاری و درمان فراشناختی بر نگرانی تصویر بدنی و اضطراب و افسردگی بیماران پسوریازیس اثربخش است و اثربخشی درمان فعال‌سازی رفتاری بر کاهش نگرانی تصویر بدنی بیشتر از درمان فراشناختی است.