مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: آزمون کوتاه ارزیابی عملکرد توسط رزا و همکاران در سال ۲۰۰۷ برای ارزیابی بالینی عملکرد در اختلالات روانی به‌خصوص اختلال دوقطبی معرفی شد. در پژوهش حاضر ویژگی‌های روان‌سنجی نسخهٔ فارسی این آزمون بررسی شد.
روش‌بررسی: این مطالعهٔ توسعهٔ ابزار روی جامعهٔ آماری بیماران اختلال دوقطبی غیربستری شهر شیراز انجام شد. در این پژوهش ۲۰۲ بیمار مراجعه‌کننده به کلینیک روان‌پزشکی درمانگاه امام‌رضا(ع) (گروه بیماران) و ۲۰۲ نفر از کارکنان درمانگاه مذکور (گروه گواه) به‌روش نمونه‌گیری دردسترس وارد مطالعه شدند. ارزیابی روایی‌های صوری، سازه، هم‌زمان (با ابزار ارزیابی کلی عملکرد)، همگرایی، واگرایی و افتراقی آزمون صورت گرفت. پایایی آزمون نیز به‌شیوهٔ همسانی درونی با ضریب آلفای کرونباخ و بازآزمایی (به‌فاصلهٔ یک هفته) به‌روش همبستگی درون‌طبقه‌ای بررسی شد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۳ و LISREL نسخهٔ ۲۲ انجام پذیرفت و سطح معنا‌داری ۰٫٠۵ بود.
یافته‌ها: روایی صوری با ضریب تأثیر بیشتر یا مساوی ۴٫۹ برای تمامی سؤالات مطلوب بود. به‌علاوه تحلیل عاملی ‌تأییدی مطلوب بود و ویژگی‌های نکویی برازش (۵٫۰۴=X^۲/df، ۰٫۱۰۱=RMSEA، ۰٫۹۶=NFI، ۰٫۹۷=CFI، ۰٫۹۷=IFI، ۰٫۸۰=GFI) مناسب بود. درصد موفقیت روایی‌های همگرایی و واگرایی در تمام ابعاد ۱۰۰درصد به‌دست آمد. روایی هم‌زمان همبستگی معنا‌داری را با آزمون کوتاه ارزیابی کلی عملکرد نشان داد (۰٫۹-=rho، ۰٫۰۰۱>p). آزمون کوتاه ارزیابی عملکرد به‌طور معنا‌داری قادر به افتراق بیماران دوقطبی از گروه گواه (۰٫۰۰۱>p)، همچنین بیماران نشانه‌دار از خُلق طبیعی (۰٫۰۰۱>p) بود. آلفای کرونباخ و همبستگی درون‌طبقه‌ای برای کل آزمون و ابعاد آن بیشتر از ۰٫۷ به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، نسخهٔ فارسی آزمون کوتاه ارزیابی عملکرد دارای روایی و پایایی پذیرفتنی است و می‌تواند در کارآزمایی‌ها و پژوهش‌های تطبیقی استفاده شود.