مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: رشد حرکتی زیربنای مهارت‌های اساسی بزرگسالی است. هدف از این تحقیق تعیین وضعیت رشد حرکتی کودکان و بررسی تأثیرات خانواده و والدین بر رشد حرکتی کودکان سنین پیش از دبستان بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع توصیفی-همبستگی (مدل‌یابی معادلات ساختاری) بود. شرکت‌کنندگان این تحقیق ۱۵۰ کودک ۴تا۶ساله (از هر ردهٔ سنی ۵۰ نفر) به‌همراه مادران آن‌ها بودند که در استان آذربایجان شرقی، شهرستان سراب سکونت داشتند و به‌صورت خوشه‌ای از مراکز مهدکودک-پیش‌دبستانی‌ها انتخاب شدند. پرسش‌نامهٔ جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامهٔ وضعیت اجتماعی-اقتصادی قدرت نما (۱۳۹۲)، فرم کوتاه پرسش‌نامهٔ بین‌المللی فعالیت بدنی و فرم کوتاه نسخهٔ دوم آزمون تبحر حرکتی برونینکس-ازرتسکی از ابزارهای اندازه‌گیری این تحقیق بودند. جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۱۶ و Smart PLS۳ استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج حاصل نشان داد که وضعیت رشد حرکتی کودکان خیلی کمتر از حد متوسط است (۱۱٫۱۵۶± ۲۸٫۸۵)؛ وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده‌ها بر رشد حرکتی کودکان دارای تأثیر معناداری بود (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۴۲۵=b)؛ اما بر فعالیت بدنی مادران تأثیر معناداری نداشت (۰٫۳۴۸= p و ۰٫۰۷۶=b)؛ همچنین فعالیت بدنی مادران بر رشد حرکتی کودکان تأثیر معناداری داشت (۰٫۰۱۱=p و ۰٫۲۰۴=b).
نتیجه‌گیری: وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده تسهیل‌کنندهٔ رشد حرکتی کودکان است؛ اما محدودکنندهٔ فعالیت بدنی مادران می‌باشد؛ همچنین فعالیت بدنی مادران نقش محرک رشد حرکتی کودکان را دارد. بر این اساس به‌نظر می‌رسد حمایت‌های خانواده یا الگوسازی مادران باعث بهبود رشد حرکتی کودکان سنین پیش از دبستان می‌شود.

 

چکیده
زمینه و هدف: ناتوانی یادگیری نوعی نا‌توانی مزمن است که رشد کارکردهای اساسی چندگانه شامل کارکردهای تحصیلی و روان‌شناختی و نوروسایکولوژیک را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. هدف پژوهش حاضر، مقایسهٔ اثر مداخله‌های مبتنی‌بر بازی‌های حرکتی و واقعیت مجازی و بینایی بر مهارت نوشتن دانش‌آموزان ابتدایی دارای ناتوانی یادگیری بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش از نوع نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون، به‌صورت مقطعی با سه گروه تجربی بود. شرکت‌کنندگان پژوهش را دانش‌آموزان دختر ابتدایی به‌تعداد ۴۳ نفر تشکیل دادند که به‌طور تصادفی در سه گروه تجربی بینایی (چهارده نفر) و واقعیت مجازی (پانزده نفر) و حرکتی (چهارده نفر) تقسیم‌بندی شدند. سه مداخلهٔ پژوهش شامل بازی‌های‌ حرکتی و واقعیت مجازی و بینایی بود. ابزارهای پژوهش، پرسش‌نامهٔ مشکلات یادگیری کلورادو (ویلکات و همکاران، ۲۰۱۱) و آزﻣﻮن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻮﺷﺘﻦ (ﻓﻼح‌ﭼﺎی، ۱۳۷۴) بود. به‌منظور بررسی اثربخشی تمرینات و وجود یا نبود تفاوت بین گروه‌های مختلف پژوهش در مرحلهٔ پس‌آزمون از آزمون تحلیل کوواریانس استفاده شد. برای بررسی دوبه‌دوی گروه‌ها، آزمون تعقیبی LSD به‌کار رفت. در ادامه به‌منظور بررسی تغییرات درون‌گروهی از پیش‌آزمون تا پس‌آزمون از آزمون تی همبسته استفاده شد. تحلیل‌های آماری در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ در سطح معناداری ۰٫۰۵=α انجام شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، پس از کنترل اثر پیش‌آزمون، در میزان نتایج مربوط به مهارت نوشتن بین سه گروه‌ مطالعه‌شده اختلاف معنا‌داری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p). گروه تمرینی بینایی در متغیر مهارت نوشتن در پس‌آزمون درمقایسه با گروه‌های واقعیت مجازی و حرکتی نمرات بیشتری به‌دست آورد (۰٫۰۰۱>p)؛ ولی بین دو گروه مذکور تفاوت معناداری در متغیر مهارت نوشتن در پس‌آزمون دیده نشد (۰٫۴۵۹=p). هر سه گروه تمرینی به‌طور معناداری در پس‌آزمون دارای نمرات بیشتری در متغیر مهارت نوشتن درمقایسه با پیش‌آزمون بودند (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش می‌توان از مداخلات مبتنی‌بر بازی برای پیشرفت مهارت نوشتن استفاده کرد. همچنین بازی‌های بینایی درمقایسه با دیگر مداخلات استفاده‌شده در پژوهش مؤثر‌تر است.

چکیده
زمینه و هدف: بهینه‌سازی آموزش مهارت‌های حرکتی در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم یکی از مسائل پیش روی متخصصان است. مطالعهٔ حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی یادگیری قیاسی و یادگیری آشکار در اکتساب یک مهارت ورزشی در افراد دارای اختلال طیف اوتیسم انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع نیمه‌تجربی بود که به‌صورت پیش‌آزمون و پس‌آزمون با یک گروه گواه و دو گروه تجربی انجام شد. از بین اعضای انجمن اوتیسم ایران، ۳۶ فرد دارای اختلال طیف اوتیسم داوطلب واجد شرایط به‌طور هدفمند وارد مطالعه شدند و در سه گروه دوازده‌نفری یادگیری قیاسی و یادگیری آشکار و گواه قرار گرفتند. شرکت‌کنندگان گروه‌های آزمایشی در چهار جلسه، تمرین متناسب با گروه خود را انجام دادند؛ اما گروه گواه فقط در اندازه‌گیری‌ها شرکت کرد. در پایان تمرینات شرکت‌کنندگان نیزه را پرتاب کردند و مسافت پرتاب نیزه به‌عنوان متغیر وابسته ثبت شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌ تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه و آزمون‌های تعقیبی توکی و بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر زمان در طی جلسات تمرین از مراحل پیش‌آزمون تا انتقال معنا‌دار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین اثر گروه معنا‌دار بود که نشان از تفاوت عملکرد گروه‌ها صرف‌نظر از مرحلهٔ اندازه‌گیری داشت (۰٫۰۰۱>p). اثر تعاملی گروه و مراحل اندازه‌گیری نیز معنادار بود که بیانگر روند متفاوت تغییرات گروه‌ها در مراحل مختلف بود (۰٫۰۰۱>p). مقایسهٔ گروه‌ها در مرحلهٔ انتقال مشخص کرد، گروه یادگیری قیاسی درمقایسه با گروه یادگیری آشکار و گروه گواه عملکرد بهتری داشت (۰٫۰۰۱>p) و گروه یادگیری آشکار درمقایسه با گروه گواه دارای عملکرد بهتری بود (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: با درنظرداشتن ویژگی‌های افراد دارای اختلال طیف اوتیسم، به‌منظور فراگیری مهارت‌ حرکتی جدید، یادگیری قیاسی می‌تواند برای این افراد، مزایای بیشتری به‌همراه داشته باشد.

چکیده
زمینه و هدف: زوال‌های شناختی و حرکتی در افراد مسن را می‌توان به‌تأخیر انداخت یا حتی معکوس کرد و عملکرد حرکتی و شناختی را با شرکت در فعالیت‌های ورزشی و شناختی و حفظ سبک زندگی فعال احیا نمود. مطالعهٔ حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی مداخلهٔ حرکتی گروهی و مداخلهٔ ذهن‌آگاهی بر وضعیت تعادل و کارکردهای اجرایی سالمندان دارای اختلال شناختی خفیف انجام‌ شد.
روش‌بررسی: روش تحقیق حاضر نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون، همراه با دو گروه آزمایش و یک گروه گواه و آزمون پیگیری یک‌ماهه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی سالمندان دارای اختلال خفیف شناختی شهر تهران در سال ۱۴۰۰ تشکیل دادند. نمونهٔ آماری، شصت سالمند داوطلب واجد شرایط با دامنهٔ سنی ۶۰تا۷۵سال بودند که به‌روش نمونه‌گیری هدفمند و دردسترس وارد مطالعه شدند و در سه گروه مداخلهٔ حرکتی گروهی و مداخلهٔ ذهن‌آگاهی و گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها از آزمون مختصر وضعیت شناختی (فولستاین و همکاران، ۱۹۹۷) و مقیاس تعادل پیشرفتهٔ فولرتون (رز و همکاران، ۲۰۰۶) و سیستم کارکردهای اجرایی دلیس-کاپالان (دلیس و همکاران، ۲۰۰۱) استفاده شد. مداخلهٔ حرکتی گروهی و مداخلهٔ ذهن‌آگاهی، هریک به‌مدت دوازده جلسهٔ شصت‌دقیقه‌ای فقط برای گروه‌های آزمایش اجرا شد. به‌منظور تحلیل داده‌ها آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ به‌کار رفت.
یافته‌ها: در مراحل پس‌آزمون و پیگیری میانگین نمرات متغیرهای وضعیت تعادل و کارکردهای اجرایی در گروه مداخلهٔ حرکتی گروهی (۰٫۰۰۱>p) و گروه مداخلهٔ ذهن‌آگاهی (۰٫۰۰۱>p)، به‌طور معناداری بیشتر از گروه گواه بود؛ با‌این‌حال در مراحل پس‌آزمون و پیگیری بین گروه‌های آزمایش تفاوت معناداری مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p). در دو گروه آزمایش، تفاوت معناداری در میانگین نمرات متغیرهای مذکور در مراحل پیش‌آزمون-پس‌آزمون (۰٫۰۰۱>p) و پیش‌آزمون-پیگیری (۰٫۰۰۱>p) و پس‌آزمون-پیگیری (۰٫۰۰۱>p) وجود داشت.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، مداخلهٔ حرکتی گروهی مؤثرتر از مداخلهٔ ذهن‌آگاهی بود؛ بنابراین درمانگران می‌توانند از مداخلهٔ مذکور برای بهبود وضعیت تعادل و کارکردهای اجرایی سالمندان دارای اختلال شناختی خفیف استفاده کنند.