مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه‌ و‌ هدف: مدل صفات شخصیتی آیزنک اختلال شخصیت جامعه‌ستیز را براساس سه‌صفت برون‌گرایی، روان‌رنجورخویی و روان‌پریش‌خویی توصیف می‌کند. هدف پژوهش حاضر، مدل‌یابی ساختاری صفات شخصیتی در دو نوع الگوی آسیب‌پذیری اولیه و ثانویۀ اختلال شخصیت جامعه‌ستیز براساس مدل آیزنک بود.
روش‌بررسی: روش این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی بود که در قالب مدل‌یابی معادلات ساختاری ارائه شد. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی ‌دانشجویان پزشکی شهر ‌تبریز در سال‌تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند. تعداد ۲۸۴نفر به‌شیوه نمونه‌گیری دردسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و به مقیاس خودگزارش‌دهی جامعه‌ستیزی لونسون (لونسون و همکاران، ۱۹۹۵) و مقیاس تجدید‌نظرشدهٔ شخصیت آیزنک-فرم ‌کوتاه (آیزنک و همکاران، ۱۹۸۵) پاسخ دادند. داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌یابی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۴ و LISREL نسخهٔ ۸٫۸۰ تحلیل شد. سطح معنا‌داری همهٔ آزمون‌ها ۰٫۰۱ بود.
یافته‌ها: بررسی ضرایب مسیر مستقیم بین مسیرهای مختلف نشان‌ داد، روان‌رنجورخویی با اختلال شخصیت جامعه‌ستیزی اولیه (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۰۱=Beta) و ثانویه (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۸۲۳=Beta) رابطهٔ مستقیم و معنا‌دار داشت؛ همچنین روان‌پریش‌خویی با اختلال شخصیت ‌جامعه‌ستیز اولیه (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۵۰۲=Beta) ‌و ثانویه (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۳۱۰=Beta) رابطهٔ مستقیم و معنا‌دار داشت؛ اما برون‌گرایی با اختلال شخصیت جامعه‌ستیزی اولیه (۰٫۰۶۱=p، ۰٫۱۲۳-=Beta) و ثانویه (۰٫۰۸۰=p، ۰٫۱۲۲=Beta) رابطۀ معنا‌دار نداشت. همچنین داده‌های گردآوری‌شده با مدل پیشنهادی پژوهش تناسب داشتند (۲٫۴۶=df/^۲x، ۰٫۹۶=CFI، ۰٫۹۱=GFI، ۰٫۹۴=NFI، ۰٫۰۷۲=RMSEA).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، تئوری آیزنک تأثیر مهمی در بسط تئوریک و پژوهشی سبب‌شناسی اختلال شخصیت جامعه‌ستیز دارد و از نقش اساسی تئوری آیزنک در اختلال شخصیت جامعه‌ستیز حمایت می‌کند.

چکیده
زمینه و هدف: اختلال وحشت‌‌زدگی از اختلالات اضطرابی مزمن است که در زندگی افراد مشکل ایجاد می‌کند. پژوهش حاضر باهدف مقایسهٔ حساسیت اضطرابی و روان‌رنجورخویی و ترومای کودکی در نوجوانان دارای نشانگان وحشت‌‌زدگی و نوجوانان عادی صورت گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش علّی‌مقایسه‌ای از نوع مقطعی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دورۀ متوسطه‌ٔ دوم شهرستان بابل در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند. به‌روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای با مراجعه به مدارس، ۴۶۰ پرسش‌نامه تکمیل شد. از بین آن‌ها شصت نوجوان دارای نمرهٔ بیشتر از ۲۰ در پرسش‌نامهٔ نشانه‌های اختلال وحشت‌‌زدگی (دیلون و همکاران، ۱۹۸۷)، به‌عنوان گروه دارای نشانگان وحشت‌‌زدگی و شصت نوجوان دارای نمرات کمتر از ۱۰ در پرسش‌نامهٔ مذکور، به‌عنوان گروه عادی، به‌طور تصادفی برای مقایسه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسش‌نامهٔ نشانه‌های اختلال وحشت‌‌زدگی (دیلون و همکاران ۱۹۸۷)، مقیاس تجدیدنظرشدهٔ حساسیت اضطرابی (ریس و همکاران، ۱۹۸۶)، پرسش‌نامهٔ صفات شخصیتیFFI -NEO (کاستا و مک‌کری، ۱۹۹۲) و پرسش‌نامهٔ ترومای دوران کودکی (برنشتاین و همکاران، ۲۰۰۳) بود. داده‌های پژوهش ازطریق آزمون تی مستقل در سطح معناداری ۰٫۰۵ با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ تحلیل شدند.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، در متغیرهای حساسیت اضطرابی و روان‌رنجورخویی و ترومای کودکی بین نوجوانان گروه دارای نشانگان وحشت‌زدگی و گروه عادی تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۰۱>p).
نتیجه‌گیری: باتوجه به تفاوت معنادار در متغیرهای حساسیت اضطرابی و روان‌رنجورخویی و ترومای کودکی بین نوجوانان گروه دارای نشانگان وحشت‌زدگی و گروه عادی می‌توان گفت، شناسایی عوامل خطر در پیشگیری و درمان و توان‌بخشی نوجوانان مبتلا به اختلال وحشت‌‌زدگی نقش بسزایی دارد. ازسوی‌دیگر با شناسایی عوامل خطر می‌توان از بروز مشکلات در آینده‌ٔ نوجوان مبتلا جلوگیری کرد.