مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

هدف: لکنت زبان اختلالی است که ازنظر عاطفی بر فرد اثر گذاشته و می‌تواند باعث اختلال در عملکرد فرد، افسردگی، اشکال در برقراری ارتباط و درنهایت دوری و انزوا از موقعیت‌های اجتماعی شود. این پژوهش با هدف تعیین تأثیر آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس (MBSR) بر بهبود واکنش‌های شناختی، عاطفی و رفتاری افراد دارای لکنت زبان صورت گرفت.

روش‌بررسی: در این پژوهش از طرح تک آزمودنی یا موردی از نوع (ABA) استفاده شد. جامعهٔ آماری پژوهش حاضر افراد دارای لکنت زبان مراجعه‌کننده به کلینیک گفتاردرمانی آیران‌شهر اصفهان بود. از بین افراد مراجعه‌کننده سه نفر به‌صورت داوطلبانه انتخاب شدند. مداخلهٔ این پژوهش روش (MBSR) و شامل هشت جلسهٔ دوساعته بود که برای افراد شرکت‌کننده هفته‌ای یک‌بار برگزار شد. ابزار استفاده‌شده در این پژوهش، پرسشنامهٔ ارزیابی جامع تجربه فرد از لکنت زبان (OASES-A) بود. تحلیل داده‌ها با استفاده از ترسیم نمودار روند و تبیین اندازه اثر با تحلیل درون‌موقعیتی و بین موقعیتی انجام شد.

یافته‌ها: نتایج درون‌موقعیتی و بین موقعیتی تحلیل داده‌ها برای سه آزمودنی نشان داد که مداخلهٔ روش آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس، بر بهبود واکنش‌های شناختی، عاطفی و رفتاری افراد دارای لکنت زبان مؤثر است. همچنین در موقعیت پیگیری یک‌ماهه نیز نتایج حاصل از مداخله استمرار یافت.

نتیجه‌گیری: روش آموزش ذهن‌آگاهی مبتنی‌بر کاهش استرس، واکنش‌های شناختی و عاطفی و رفتاری افراد دارای لکنت زبان را بهبود می‌بخشد.

چکیده
هدف: لُکنت یکی از شایع‌ترین اختلال‌های گفتاری است که می‌تواند موجب اضطراب، عدم اعتمادبه‌نفس، افسردگی، اِشکال در برقراری ارتباط و سرانجام انزوا و دوری از موقعیت‌های اجتماعی گردد. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های جرئت‌ورزی بر کاهش اضطراب اجتماعی کودکان پسر مبتلا به لکنت زبان انجام شد. 
روش‌بررسی: نوع مطالعۀ حاضر، شبه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعۀ آماری پژوهش، تمامی کودکان پسر مبتلا به لکنت زبان پایۀ چهارم و پنجم ابتدایی مراجعه‌کننده به مراکز گفتاردرمانی شهر رشت در سال ۹۴-۹۳ بود که از این میان، ۲۴نفر با روش نمونه‌گیریِ دردسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جای‌دهی شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامۀ اضطراب اجتماعی کودکان لاجرکا و استون (۱۹۹۳) استفاده شد. پس از انجام پیش‌آزمون، برنامۀ آموزش جرئت‌ورزی طی ۴هفته (هرهفته ۲جلسه به‌مدت یک‌ساعت‌ونیم) روی گروه آزمایش اجرا شد و در پایان از هر دو گروه، پس‌آزمون گرفته شد. داده‌های به‌دست‌آمده با روش‌های آماریِ تحلیل کوواریانس تک‌متغیری و چندمتغیری تجزیه‌وتحلیل شد. 
یافته‌ها: نتایج نشان داد که آموزش مهارت‌های جرئت‌ورزی توانسته است، میزان اضطراب اجتماعی (۲۳۵٫۶۷) و خُرده‌مقیاس‌های ترس از ارزیابی منفی (۹۶٫۰۷)، اجتناب و پریشانی اجتماعی-خاص- (۱۰۱٫۰۳)، و اجتناب و پریشانی اجتماعی-عمومی- (۷۹٫۵۴) را کاهش دهد (۰٫۰۰۱≥P). 
نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که آموزش مهارت‌های جرئت‌ورزی می‌تواند به‌عنوان یکی از محورهای مداخله و درمان افراد مبتلا به لکنت زبان استفاده گردد. 
 

زمینه و هدف: مطالعات تجربی در زمینهٔ استفاده از راهبرد‌های یادگیری در دانش‌آموزان با اختلالات تولید گفتار، محدود است. هدف مطالعهٔ حاضر مقایسۀ کاربرد راهبرد‌های یادگیری واژگان زبان انگلیسی در دانش‌آموزان دارای لکنت زبان و عادی بود.
روش‌بررسی: این پژوهش توصیفی‌تحلیلی از نوع مقایسه‌ای بود. جامعهٔ آماری را دانش‌آموزان عادی و دارای لکنت زبان در شهر رشت تشکیل دادند. برای اجرای این تحقیق چهل دانش‌آموز دارای اختلال لکنت زبان و عادی در دو جنس دختر و پسر با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. انتخاب دانش‌آموزان عادی از دو دبیرستان در رشت و دانش‌آموزان مبتلا به لکنت زبان از میان مراجعان به سه کلینیک گفتاردرمانی در رشت صورت گرفت. مهارت زبان انگلیسی شرکت‌کنندگان در پژوهش ازطریق آزمون بسندگی نلسون (فولر و کو، ۱۹۷۶) ارزیابی شد که همه در سطح مقدماتی بودند؛ همچنین همۀ آن‌ها پرسشنامۀ راهبردهای یادگیری واژگان (اشمیت، ۱۹۹۷) را تکمیل کردند. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تی ‌مستقل برای مقایسهٔ دو گروه توسط نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۵ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام پذیرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، میان میانگین راهبردهای تصمیم‌گیری در دانش‌آموزان دارای لکنت زبان و دانش‌آموزان عادی تفاوت معنا‌دار وجود نداشت؛ اما بین میانگین راهبردهای اجتماعی در دانش‌آموزان دارای لکنت زبان و دانش‌آموزان عادی تفاوت معنا‌دار مشاهده شد (۰٫۰۰۱>p). برطبق راهنمای پیشنهادی آکسفورد، هر دو گروه از نظر استفاده از راهبردهای تصمیم‌گیری در سطح عالی و از نظر استفاده از راهبردهای اجتماعی در سطح متوسط بودند.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، دانش‌آموزان عادی و دارای لکنت زبان در بهره‌گیری از راهبردهای تصمیم‌گیری یکسان هستند و با هم تفاوت معنادار ندارند؛ ولی در بهره‌گیری از راهبردهای اجتماعی، دانش‌آموزان عادی تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهند.