مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اختلالات شخصیت، الگوهای درون‌ذهنی و رفتاری بادوامی هستند که با ملاک‌های فرهنگی مطابقت ندارند و موجب ناخشنودی فرد و مختل‌شدن کارکردهای وی می‌شوند؛ ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر مقایسهٔ اثربخشی طرح‌واره‌درمانی و روانکاوی در درمان اختلال شخصیت خودشیفته بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی افراد مراجعه‌کننده به کلینیک روان‌شناسی هم‌آوا و کلینیک بهزیستی تهران در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند که تشخیص اختلال شخصیت خودشیفته گرفتند. نمونهٔ مطالعه‌شده سی نفر از بیمارانی بودند که به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش روانکاوی و آزمایش طرح‌واره‌درمانی و یک گروه گواه قرار گرفتند. لازم به ذکر است، در آغاز مطالعه ده نفر به هر گروه اختصاص یافتند که در پایان آزمون با افت آزمودنی‌ها در هر گروه سه نفر باقی ماندند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسش‌نامهٔ چندمحوری بالینی میلون -ویرایش سوم (میلون و همکاران، ۱۹۹۴) و پرسش‌نامهٔ شخصیت خودشیفته (راسکین و تری، ۱۹۸۸) استفاده شد. گروه آزمایشی اول درمان روانکاوی سنتی و گروه آزمایشی دوم طرح‌واره‌درمانی را دریافت کرد؛ اما برای گروه گواه هیچ‌گونه درمانی ارائه نشد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخهٔ ۲۱ و روش تحلیل کوواریانس تک‌‌متغیره (آنکوا) صورت گرفت. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، بین گروه گواه و گروه درمان روانکاوی در میانگین‌های نمرات متغیر اختلال شخصیت خودشیفته تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۰۱>p)؛ درحالی‌که بررسی میانگین‌ها در دو گروه گواه و طرح‌واره‌درمانی (۰٫۰۶۹=p) و دو گروه روانکاوی و طرح‌واره‌درمانی (۰٫۰۸۱=p) نشان‌ داد که تفاوت معنا‌داری بین آن‌ها وجود نداشت. همچنین ضریب اتا مشخص کرد، ۷۶٫۶درصد از تغییرات اختلال شخصیت خودشیفته به‌واسطهٔ مداخلهٔ درمان روانکاوی بود.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، درمان روانکاوی سنتی درمقایسه با طرح‌واره‌درمانی اثربخشی بیشتری بر درمان اختلال شخصیت خودشیفته دارد.