مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: باتوجه به اهمیت نقش سرسختی روان‌شناختی و اشتیاق تحصیلی در تمامی جنبه‌های زندگی دانش‌آموزان، ضرورت توجه به ارتقای آن‌ها وجود دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان مبتنی‌‌بر پذیرش و تعهد (ACT) بر سرسختی روان‌شناختی و اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری همراه با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه در مناطق یک و دو ساری تشکیل دادند. از بین آن‌ها سی نفر از دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطهٔ داوطلب که نمرات کمتر در سرسختی روان‌شناختی و اشتیاق تحصیلی به‌دست آوردند، وارد مطالعه شدند و به‌طور تصادفی در دو گروه پانزده‌نفرۀ درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و گواه قرار گرفتند. پرسش‌نا‌مهٔ سرسختی روان‌شناختی (کوباسا، ۱۹۷۹) و مقیاس اشتیاق تحصیلی (شافلی و همکاران، ۲۰۰۲)، در سه مرحلۀ مذکور در هر دو گروه اجرا شد. صرفاً گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ نوددقیقه‌ای به‌صورت هفتگی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد را دریافت کرد. تحلیل داده‌ها با روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر، آزمون تعقیبی بونفرونی و آزمون تحلیل واریانس در سطح معناداری ۰٫۰۵ در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ صورت گرفت.
یافته‌ها: تحلیل واریانس متغیرهای سرسختی روان‌شناختی و اشتیاق تحصیلی برای اثر زمان و اثر گروه معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). نمرات متغیر سرسختی روان‌شناختی در گروه آزمایش، در مرحلهٔ پس‌آزمون و پیگیری بیشتر از پیش‌آزمون بود (۰٫۰۰۱>p). نمرات این متغیر در مرحلهٔ پیگیری نیز تفاوت معناداری با پس‌آزمون داشت (۰٫۰۱۵=p). نمرات متغیر اشتیاق تحصیلی در گروه آزمایش، در مرحلهٔ پس‌آزمون و پیگیری بیشتر از پیش‌آزمون بود (۰٫۰۰۱>p)؛ اما تفاوت معناداری بین دو مرحلهٔ پس‌آزمون و پیگیری در نمرات این متغیر مشاهده نشد (۰٫۷۸۹=p).
نتیجه‌گیری: باتوجه به اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر افزایش سرسختی روان‌شناختی و اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه، از یافته‌های این پژوهش می‌توان درجهت بهبود دو متغیر مذکور در دانش‌آموزان استفاده کرد.