مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: مشکلات والدین نوجوانان دارای نشانگان اختلال سلوک حاکی‌از انواع روش‌های مشکل‌سازی است که اشخاص در پاسخ به موقعیت‌های عاطفی خود برای تنظیم هیجانات نامناسب تجربه می‌کنند. هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط رضایتمندی زوجیت و نشاط معنوی، براساس ویژگی‌های شخصیتی با نقش میانجی رفتارهای مقابله‌ای در والدین نوجوانان دختر ۱۴تا۱۸سالۀ دارای نشانگان اختلال سلوک بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر در زمرهٔ پژوهش‌های همبستگی برمبنای مدل‌سازی معادلات ساختاری بود. جامعهٔ ‌آماری را والدین نوجوانان دختر ۱۴تا۱۸سالهٔ دارای نشانگان اختلال سلوک شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تشکیل دادند و نمونهٔ آماری ۲۴۸ نفر بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای اندازه‌گیری شامل پرسش‌نامهٔ خودگزارشی نوجوانان (آخنباخ، ۱۹۹۱)، مقیاس رضایتمندی زوجیت افروز (افروز، ۱۳۷۸)، مقیاس نشاط معنوی افروز (افروز، ۱۳۹۵)، پرسش‌نامهٔ شخصیت آیزنک (آیزنک و آیزنک، ۱۹۶۳) و پرسش‌نامهٔ راهبردهای مقابله‌ای (لازاروس، ۱۹۸۰) بود. تحلیل آماری داده‌ها با روش معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و AMOS در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام شد.
یافته‌ها: در مدل استخراج‌شده، ویژگی شخصیتی برون‌گرایی بر شیوهٔ مقابلهٔ مسئله‌محور اثر مستقیم و مثبت داشت (۰٫۰۱۳=p و ۰٫۱۵۵=β). ویژگی شخصیتی روان‌آزرده‌گرایی بر رضایتمندی زوجیت (۰٫۰۲۱=p و ۰٫۱۴۷-=β) و بر نشاط معنوی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۲۷-=β) اثر مستقیم و منفی داشت. شیوهٔ مقابلهٔ هیجان‌محور بر رضایتمندی زوجیت (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۸۰-=β) و بر نشاط معنوی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۳۰۶-=β) اثر مستقیم و منفی داشت. شیوهٔ مقابلهٔ مسئله‌محور بر رضایتمندی زوجیت (۰٫۰۳۹=p و ۰٫۱۹۸=β) و بر نشاط معنوی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۳۹۶=β) اثر مستقیم و مثبت داشت. ویژگی شخصیتی برون‌گرایی با میانجی‌گری رفتار مقابله‌ای مسئله‌محور ‌بر رضایتمندی زوجیت (۰٫۰۱۹=p و ۰٫۰۳۱=β) و بر نشاط معنوی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۰۶۱=β) اثر غیرمستقیم داشت. شاخص‌های نکویی برازش مدل حاکی‌از برازش مدل بودند (۰٫۰۶۸=RMSEA و ۰٫۹۹۳=GFI و ۰٫۹۳۱=AGFI).
نتیجه‌گیری: نتایج بر اهمیت تأثیر مهارت‌های مقابله با استرس برای ارتقای رضایتمندی زوجیت و نشاط معنوی تأکید دارد و نقش متغیر میانجی در این پژوهش بسیار پررنگ است؛ اگرچه رفتارهای مقابله‌ای، رضایتمندی زوجیت و نشاط معنوی تحت‌تأثیر مستقیم ویژگی‌های شخصیتی قرار دارند.