مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: میزان واژگان، شاخص بسیار مهم زبان است و داشتن ابزاری برای اندازه‌گیری دقیق آن ضرورت دارد. هدف پژوهش حاضر بازسازی تصاویر نسخهٔ اول آزمون تصویری درک واژگان و طراحی نسخهٔ آزمون تصویری بیان واژگان مبتنی‌بر آن برای کودکان ۳۰تا۷۱ماههٔ فارسی‌زبان بود.
روش‌بررسی: نوع پژوهش حاضر ساخت آزمون بود که به‌روش توصیفی‌تحلیلی و به‌صورت مقطعی انجام گرفت. پس از بازسازی تصاویر نسخهٔ اول آزمون تصویری درک واژگان، آزمون تصویری بیان واژگان ساخته شد. برای تعیین روایی محتوایی تصاویر، از نظرات ده متخصص استفاده شد. به‌منظور تعیین روایی سازه و ثبات درونی و پایایی زمانی آزمون‌ها، ۱۰۵ کودک ۳۰تا۷۱ماهه وارد مطالعه شدند. برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی آزمون‌ها و تحلیل آماری، آلفای کرونباخ و ضریب همبستگی پیرسون به‌کمک نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۱ در سطح معناداری ۰٫۰۵=α به‌کار رفت.
یافته‌ها: متوسط مقدار نسبت روایی محتوایی (CVR) و شاخص روایی محتوایی (CVI) برای آزمون تصویری بیان واژگان، به‌ترتیب ۰٫۸۸ و ۰٫۹۱ بود. متوسط مقدار نسبت روایی محتوایی و شاخص روایی محتوایی برای آزمون تصویری درک واژگان، به‌ترتیب ۰٫۹۱ و ۰٫۹۳ به‌دست آمد. ضریب آلفای کرونباخ برای آزمون تصویری بیان واژگان ۰٫۹۲ و برای آزمون تصویری درک واژگان ۰٫۹۵ محاسبه شد. ضریب همبستگی مثبت ۰٫۸۴۴ وجود ارتباط بین متغیر سن و امتیاز کل آزمون تصویری درک واژگان را نشان داد (۰٫۰۰۱=p). ضریب همبستگی مثبت ۰٫۹۴۱ وجود ارتباط بین متغیر سن و امتیاز کل آزمون تصویری بیان واژگان را نشان داد (۰٫۰۰۱=p). مقدار ضریب همبستگی درون‌طبقه‌ای برای نمره کل آزمون تصویری بیان واژگان ۰٫۸۷ و آزمون تصویری درک واژگان ۰٫۸۹ به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: آزمون‌های تصویری درک و بیان واژگان دارای روایی و پایایی پذیرفتنی هستند و پیشنهاد می‌شود گفتاردرمانگران از این ابزارها برای ارزیابی بالینی واژگان کودکان ۳۰تا۷۱ماهه استفاده کنند.