مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: یکی از مشخصه‌های بسیار مهم واکه‌ها در هر زبانی، ساختار سازه‌ای آن‌هاست. نه‌تنها بسامد پایه آقایان و خانم‌ها می‌تواند بسیار متفاوت باشد، بلکه ساختار سازه‌ای هر واکه در زبان‌های مختلف تحت تأثیر جنسیت قرار می‌گیرد. این پژوهش با هدف تعیین ساختار سازه‌ای ۶ واکهٔ‌ زبان فارسی در بزرگسالان ۱۸ تا ۲۸سالهٔ ترک‌زبان انجام شد. 
روش‌بررسی: پژوهش حاضر به‌صورت مقطعی روی ۳۰ نفر ترک‌زبان از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایران در محدودهٔ سنی ۱۸ تا ۲۸ سال انجام شد. بسامد پایه و سه سازهٔ اول شش واکهٔ فارسی با استفاده از نرم‌افزار Praat ضبط و با استفاده از آزمون‌های t مستقل و من‌ویتنی بررسی قرار شد.
یافته‌ها: در آقایان کمترین F0 مربوط به /æ/ و بیشترین F0 مربوط به /i/ و در خانم‌ها کمترین F0 مربوط به /æ/ و بیشترین میزان مربوط به /i/ بود. تفاوت میانگین بین آقایان و خانم‌ها در F1 و F3 واکهٔ /u/، F2 واکهٔ /o/ و در F3 واکهٔ /a/ معنادار نبود اما در سایر موارد معنا‌دار بود (۰٫۰۵>p). بیشترین مقدار میانگین F0 مربوط به واکهٔ /i/ و کمترین بسامد پایه نیز مربوط به واکهٔ /æ/ بود.
نتیجه‌گیری: بیشتر بودن F0 خانم‌ها به‌دلیل قطر و طول کمتر تارهای صوتی و ابعاد کوچکتر حنجرهٔ آن‌هاست. بیشتر بودن F1 خانم‌ها نشان‌دهندهٔ ارتفاع بیشتر زبان حین تولید واکه است؛ کاهش F2 با خلفی‌تر‌شدن واکه می‌تواند به‌دلیل کوتاه‌شدن فاصلهٔ محلِ تنگ‌شدگی از منشأ تولید آوا یعنی تار‌های صوتی باشد.