مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: تکامل مثبت نوجوانی، سازه‌‌ای مبتنی‌بر توان‌مندی است که می‌توان آن را به‌عنوان درگیرشدن در رفتارهای اجتماعی مثبت و اجتناب از رفتارهایی تعریف کرد که سلامتی و آیندهٔ فرد را به‌خطر می‌اندازد؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطهٔ ساختار خانواده با تکامل مثبت نوجوانان صورت گرفت.
روش‌بررسی: در قالب پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای ۳۰۰ نفر از دانش‌آموزان مدارس شهر تهران در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ انتخاب شدند. گردآوری داده‌های پژوهش ازطریق فرم بلند مقیاس تکامل مثبت نوجوانان (گلدهف و همکاران ، ۲۰۱۴) و ویراست چهارم مقیاس ارزشیابی سازش‌پذیری و پیوستگی خانواده (اولسون و همکاران، ۲۰۰۶) انجام پذیرفت. همچنین داده‌های پژوهش از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندمتغیری، با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۳ تجزیه‌وتحلیل شدند. سطح معناداری آزمون‌های آماری ۰٫۰۵=α تعیین شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، به‌طورکلی بین ابعاد شایستگی، ارتباط، منش و مراقبت از تکامل مثبت نوجوانی با سبک‌های انسجام متوازن، انعطاف‌پذیری، ارتباط خانواده و رضایت خانواده رابطهٔ مثبت و معنادار مشاهده شد (۰٫۰۵>p) و با سبک‌های گسسته، آشفته، نامنعطف و به‌هم‌تنیده رابطهٔ منفی و معنادار وجود داشت (۰٫۰۵>p). همچنین بین بعد اعتماد از تکامل مثبت نوجوانی با هیچ‌کدام از سبک‌های خانواده رابطهٔ معنا‌داری به‌دست نیامد. از بین سبک‌های خانواده، انسجام متوازن و آشفته درمجموع ۰٫۱۶از تغییرات بعد شایستگی، انعطاف‌پذیری متوازن و رضایت خانواده درمجموع ۰٫۱۹ از واریانس بعد ارتباط، رضایت خانواده و گسسته درمجموع ۰٫۱۳ از تغییرات بعد منش و ارتباط خانواده درمجموع ۰٫۰۷ از تغییرپذیری بعد مراقبت را تبیین کرده‌اند.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش حاضر مبنی‌بر اینکه بین ساختار خانواده و تکامل مثبت نوجوانی رابطهٔ معناداری وجود دارد، توجه به یافته‌های این پژوهش می‌تواند در طراحی و امکان‌سنجی پروتکل‌های آموزشی درجهت کاهش مشکلات و جلوگیری از خلق بحران در زندگی نوجوانان ایرانی برای خانواده‌ها مؤثر واقع شود.