زمینه و هدف: والدگری، حرفهای پیچیده و استرسزا و برای برخی با احساس خستگی و فقدان انرژی لازم برای رسیدگی و مراقبت از فرزندان همراه است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش متغیرهای زمینهای مرتبط با والد و فرزند در خستگی و فرسودگی ناشیاز وظایف فرزندپروری انجام شد.
روشبررسی: روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. نمونۀ پژوهش را ۱۴۹ مادر شامل ۶۷ نفر دارای فرزند با ناتوانی جسمی-حرکتی و ناشنوا و ۸۲ نفر با فرزند بدون ناتوانی تشکیل دادند که بهترتیب با مراجعه به مراکز توانبخشی معلولان تحت پوشش ادارۀ کل بهزیستی و مراکز عمومی شهر در فاصلۀ تابستان تا پاییز سال ۱۳۹۷ بهشیوهٔ دردسترس و داوطلبانه انتخاب شدند. ابزارهای سنجش پرسشنامهٔ حاوی متغیرهای زمینهای والد-فرزند (محققساخته) و مقیاس سنجش فرسودگی والدینی (رزکام و همکاران، ۲۰۱۷) بود. رابطهٔ متغیرها و سهم پیشبین آنها با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی چندگانه در محیط SPSS نسخهٔ ۲۴ تجزیهوتحلیل شد.
یافتهها: نتایج نشان داد که بین طول مدت ازدواج (۰٫۰۴=p، ۰٫۱۸-r=) و سطح تحصیلات مادران با فرسودگی والدینی (۰٫۰۴۱=p، ۰٫۲۱-r=) رابطۀ منفی معنادار و بین داشتن فرزند دارای ناتوانی و فرسودگی والدینی رابطۀ مثبت معنادار مشاهده میشود (۰٫۰۴۲=p، ۰٫۱۷r=). همچنین یافتهها مشخص کرد که سطح تحصیلات مادران (۰٫۰۰۳=p، ۰٫۲۵-=β) و طول مدت ازدواج (۰٫۰۰۷=p، ۰٫۲۲-=β) درمجموع سهم بیشتری را در پیشبینی فرسودگی والدینی دارد.
نتیجهگیری: براساس یافتههای پژوهش حاضر، توجه به متغیرهای زمینهساز فرسودگی مادران بهعنوان مراقبان دائمی و پرورشدهندگان فرزندان امری ضروری در توسعه و غنای روابط والد-فرزندی محسوب میشود.