مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: اختلالات روان‌شناختی همراه با اعتیاد مانعی برای ترک و عاملی برای عود مجدد محسوب می‌شود؛ بنابراین باید در طرح درمان، این اختلالات را نیز در نظر گرفت. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم افسردگی ناشی‌از وابستگی به مواد در مردان وابسته به مواد انجام شد.
روش‌بررسی: روش این پژوهش، نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه بود. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی مردان دارای تشخیص افسردگی ناشی‌از وابستگی به مواد، مراجعه‌کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر اصفهان در سال ۱۳۹۵ تشکیل دادند. از مراجعه‌کنندگان به کلینیک پارسیان اصفهان که به‌صورت دردسترس در نظر گرفته شد، سی نفر به‌طور هدف‌مند مبتنی‌بر ملاک‌ها‌ی ورود و خروج انتخاب شدند و به‌شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند (هر گروه پانزده نفر). از پرسشنامهٔ افسردگی بک-ویرایش دوم (بک و همکاران، ۱۹۹۶) برای پیش‌آزمون و پس‌آزمون در هر دو گروه استفاده شد. به گروه آزمایش طی هشت جلسهٔ ۹۰دقیقه‌ای درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد ارائه شد؛ اما برای گروه گواه مداخله‌ای انجام نشد. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزارSPSS نسخهٔ ۲۱ در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی با محاسبهٔ میانگین و انحراف معیار و تحلیل کوواریانس انجام پذیرفت. سطح معناداری در تمامی آزمون‌ها، ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین گروه دریافت‌کنندۀ درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد و گروه گواه در علائم افسردگی (۰٫۰۰۱>P)و ابعاد شناختی (۰٫۰۰۱>P)، عاطفی (۰٫۰۰۱>P)و جسمانی (۰٫۰۰۱>P) تفاوت معنادار وجود داشت. میزان تأثیر درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم افسردگی و ابعاد شناختی، عاطفی و جسمانی، به‌ترتیب ۶۳درصد، ۶۱درصد، ۶۷درصد و ۷۷درصد بود.
 نتیجه‌گیری: باتوجه به یافته‌های این پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که درمان مبتنی‌بر پذیرش و تعهد گروهی منجربه کاهش علائم افسردگی ناشی‌از مواد در زمینهٔ شناختی، عاطفی و جسمانی در مردان وابسته به مواد می‌شود.