مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: اغلب دانش‌آموزان با مشکلات عاطفی‌رفتاری و ناتوانی‌های یادگیری، برای آموزش مهارت‌های اجتماعی هدف قرار می‌گیرند. پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش تلفیقی مهارت‌های آموزشی، اجتماعی و هیجانی همکارانه و مهارت حل مسئلهٔ اجتماعی بر مشکلات عاطفی‌رفتاری و عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان پسر پنجم ابتدایی انجام شد.
روش‌‌بررسی: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه همراه با گروه گواه بود. جامعه‌ٔ آماری را دانش‌آموزان پسر پایهٔ پنجم ابتدایی شهرستان پیشوا در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ تشکیل دادند. این دانش‌آموزان با رضایت خود و ازطریق سیاههٔ رفتاری کودکان-نسخهٔ معلم (آخنباخ و رسکورلا، ۲۰۰۱) غربال شدند و افراد واجد شرایط به‌شکل تصادفی در دو گروه پانزده‌نفرهٔ گواه و آزمایش قرار گرفتند. آزمون عملکرد تحصیلی نیز در سه درس فارسی و ریاضی و علوم اجرا شد. گروه‌ آزمایش در پانزده جلسه آموزش تلفیقی مهارت‌های آموزشی، اجتماعی و هیجانی همکارانه و مهارت حل مسئلهٔ اجتماعی را دریافت کرد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ با بهره‌گیری از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۶ صورت گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، آموزش تلفیقی مهارت‌های آموزشی، اجتماعی و هیجانی همکارانه و مهارت حل مسئلهٔ اجتماعی، بر کاهش مشکلات عاطفی‌رفتاری درونی‌سازی‌شده و برونی‌سازی‌شده و افزایش عملکرد تحصیلی گروه آزمایش مؤثر بود (۰٫۰۰۱>p)؛ همچنین در هر سه متغیر مذکور، در گروه آزمایش، تفاوت معناداری بین نمرات پیش‌آزمون با نمرات آن‌ها در مراحل پس‌آزمون و پیگیری وجود داشت (۰٫۰۵>p)؛ اما تفاوت معناداری بین نمرات گروه آزمایش در مراحل پس‌آزمون و پیگیری متغیرهای مذکور مشاهده نشد که نشان‌دهندهٔ ثبات و ماندگاری اثربخشی مداخله در مرحلۀ پیگیری بود (۰٫۰۵<p).
نتیجه‌گیری: آموزش تلفیقی مهارت‌های آموزشی، اجتماعی و هیجانی همکارانه و مهارت حل مسئلهٔ اجتماعی با انجام فعالیت و درگیرسازی دانش‌آموز با تمرین‌های متنوع در فرایند آموزش، منجربه کاهش مشکلات عاطفی‌رفتاری درونی‌سازی‌شده و برونی‌سازی‌شده و بهبود عملکرد تحصیلی می‌شود.