زمینه و هدف: در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر
[1]، هدایت منابع پردازش اطلاعات به سمت تهدید منجر به سوگیری توجه میشود و میتواند اضطراب و نگرانی بیمار را افزایش دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بسته توانبخشی شناختی (ابر) بر سوگیری توجه در دو سطح هشیار و ناهشیار در نوجوانان عراقی مبتلا به این اختلال انجام شد
.
روش بررسی: پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیشآزمون، پسآزمون و پیگیری بود. جامعه آماری، دانش آموزان عراقی 15 تا 18 ساله دارای اختلال اضطراب فراگیر بودند. بعد از غربالگری دانشآموزان، 17 نفر (7 دختر و 10 پسر) با روش نمونهگیری هدفمند از جامعه انتخاب شدند و تکلیف شناختی دات پروب را در سطوح ناهشیار
[2](زمان ارائه محرک 200 میلی ثانیه) و هشیار
[3](زمان ارائه محرک 500 میلی ثانیه) پیش و پس از اجرای برنامه 12 جلسهای توانبخشی شناختی در سه نوبت زمانی (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) تکمیل
کردند[MF1] .
یافتهها: نتایج تحلیل واریانس با اندازهگیری مکرر نشان داد که در متغیرهای زمان واکنش به محرک های همخوان و شاخص سوگیری توجه در وضعیت هشیار از پیش آزمون تا پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (001/0
p<)، اما زمان واکنش به محرک ناهمخوان از پیش آزمون تا پیگیری تفاوت معناداری نداشت. در وضعیت ناهشیار نیز بین زمان واکنش به محرک همخوان و شاخص سوگیری توجه از پیش آزمون تا پیگیری تفاوت معناداری مشاهده نشد، اما زمان واکنش به محرک ناهمخوان از پیش آزمون تا پیگیری تفاوت معناداری نشان داد (018/0
p=). نتایج آزمون تعقیبی نشان داد در متغیر زمان واکنش به محرک همخوان در وضعیت هشیار میانگین نمرات از پیش آزمون تا پس آزمون(
p= 0/002) و پیگیری کاهش یافت(
p<0/001[MF2] )، اما بین نمرات پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود نداشت. در مورد شاخص سوگیری توجه در وضعیت هشیار نیز نتایج آزمون تعقیبی نشان داد میانگین نمرات از پیش آزمون تا پس آزمون و پیگیری کاهش یافت(
p=0/004). در وضعیت ناهشیار میانگین زمان واکنش به محرک ناهمخوان نیز کاهش یافت(
p=0/021).
نتیجهگیری: برنامه توانبخشی شناختی اصلاح سوگیری توجه (بسته ابر) میتواند در هر دو سطح هشیار و ناهشیار، سوگیری توجه به محرک های تهدید کننده را در افراد دارای اختلال اضطراب فراگیر کاهش دهد، بنابراین از این برنامه می توان در کاهش نگرانی نوجوانان مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر استفاده کرد.
[1] Generalized Anxiety Disorder
[MF1]در متن به نداشتن گروه کنترل اشاره شده است
[MF2]انجام شد در سه بخشی که فرموده بودین