چکیده
زمینه و هدف: اضطراب امتحان یک مشکل آموزشی مهمی است که سالانه میلیونها دانشآموز را تحت تأثیر قرار میدهد و بر سلامت روانی، کارآمدی، شکوفایی استعداد، شکلگیری شخصیت و هویت اجتماعی آنان تأثیر سوء میگذارد و بهعنوان یکی از پدیدههای فراگیر و مشکلساز یک مانع مهم در راه موفقیت تحصیلی دانشآموزان است که جستجوی روشهای اثربخش، برای کاهش اضطراب امتحان امری حیاتی محسوب میشود. این پژوهش باهدف مقایسه اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بهسازی حافظه فعال بر کاهش اضطراب امتحان پسران مقطع اول دبیرستان انجام شد.
روش بررسی: این پژوهش نیمه
آزمایشی با طرح پیشآزمون _ پسآزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه دانشآموزان پسر دبیرستانی مقطع اول تهران بوده که 45 دانشآموز واجد شرایط داوطلب وارد مطالعه شده و بهصورت تصادفی در سه گروه مداخلهای ذهن آگاهی، مداخلهای بهسازی حافظه فعال و گروه گواه تخصیص یافتند. گروه مداخله ذهن آگاهی هشت جلسه تمرینهای ذهن آگاهی و گروه بهسازی حافظه فعال هم هشت جلسه مداخله را دریافت نمودند. ابزار این پژوهش مقیاس اضطراب امتحان ساراسون (ساراسون،1980) بود که هر سه گروه قبل و بعد از مداخلات موردسنجش و ارزیابی حافظه قرار گرفتند. همچنین از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره برای تحلیل دادهها و از آزمون تعقیبی بونفرونی برای بررسی و مقایسه دو به دو گروهها با سطح معناداری 05/0 استفاده شد. تحلیل دادهها با
SPSS24 انجام گرفت.
یافتهها: یافتههای پژوهش نشاندهنده اثربخشی مداخله ذهن آگاهی و بهسازی حافظه فعال بر کاهش اضطراب امتحان بود (001/0
p<) اما اندازه اثر مداخله ذهن آگاهی بالاتر از مداخله بهسازی حافظه فعال بود (001/0
p<).
نتیجهگیری: با توجه به یافتههای پژوهش روشهای شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و بهسازی حافظه فعال بر کاهش اضطراب امتحان دانشآموزان تاثیر بسزایی دارد و در مقایسه روشها، تاثیر گذاری شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بیشتر بود.