مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: پیشرفت تحصیلی از معیارهای بسیار مهمی است که در بررسی توانایی فراگیران برای اتمام تحصیلات و رسیدن به مرحلهٔ فارغ‌التحصیلی نقش درخورتوجهی را ایفا می‌کند. هدف پژوهش حاضر، تعیین ارتباط پیشرفت تحصیلی و پذیرش اجتماعی با نقش میانجی احساس تعلق به مدرسه در دانش‌آموزان پسر دورهٔ متوسطهٔ شهر قزوین بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و به‌طور ویژه تحلیل مسیر بود. جامعهٔ آماری پژوهش را همهٔ دانش‌آموران پسر پایهٔ دهم ناحیهٔ دوی شهر قزوین در سال تحصیلی ۱۳۹۸-۹۹، به‌تعداد ۷۳۸ نفر تشکیل دادند. از این جامعه نمونهٔ دویست‌نفری به‌روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای، انتخاب شد. برای جمع‌آوری داده‌ها، پرسش‌نامهٔ احساس تعلق به مدرسه (بری و همکاران، ۲۰۰۴) و مقیاس پذیرش اجتماعی (کراون و مارلو، ۱۹۶۰) و پرسش‌نامهٔ پیشرفت تحصیلی (ساعتچی، ۱۳۸۹) به‌کار رفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون‌ آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر با نرم‌افزارهای LISREL نسخهٔ ۱۰٫۲ و SPSS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت. سطح معناداری ۰٫۰۵ برای تمامی آزمون‌های آماری به‌کار رفت.
یافته‌ها: رابطۀ بین پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی (۰٫۲۸=r)، پذیرش اجتماعی با احساس تعلق به مدرسه (۰٫۲۳=r) و پیشرفت تحصیلی با احساس تعلق به مدرسه (۰٫۳۸=r) معنادار بود (۰٫۰۵>p). ضرایب مسیر بین پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی (۰٫۰۰۴=p، ۰٫۱۳۹=β)، بین پذیرش اجتماعی با احساس تعلق به مدرسه (۰٫۰۰۹=p، ۰٫۳۸۱=β) و بین احساس تعلق به مدرسه با پیشرفت تحصیلی (۰٫۰۰۱=p، ۰٫۲۲۲=β) مستقیم و معنادار بود؛ همچنین بین پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی با میانجیگری احساس تعلق به مدرسه رابطهٔ غیرمستقیم و معنادار مشاهده شد (۰٫۰۱۱=p، ۰٫۰۸۵=β). مدل پیشنهادی پژوهش براساس شاخص‌های مختلف دارای برازش خوبی بود (۰٫۰۰۱=RMSEA، ۰٫۹۹۹=GFI، ۰٫۹۹۹=CFI، ۰٫۹۹۹=TLI).

نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود، پذیرش اجتماعی با پیشرفت تحصیلی رابطهٔ مثبت دارد و متغیر احساس تعلق به مدرسه نقش میانجی بین پذیرش اجتماعی و پیشرفت تحصیلی ایفا می‌کند.