مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: نگاه‌های تلخ جامعه و طرد زنان مطلقه، سازگاری آنان را با این شرایط مشکل می‌کند و به سلامت روانی‌شان آسیب می‌زند؛ در این زمینه برخورداری از مهارت‌های ســازندهٔ تنظیمِ هیجانـی می‌تواند راهگشا باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان هیجان‌مدار بر سازگاری پس از طلاق و تنظیمِ هیجان زنان مطلقه بود.
روش‌بررسی: تحقیق حاضر مطالعه‌ای نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری دوماهه با گروه گواه بود. جامعهٔ پژوهش را زنان مطلقهٔ تحت پوشش پایگاه‌های خدمات اجتماعی منطقهٔ دو شهر تهران در سال ۱۳۹۸ تشکیل دادند. نمونهٔ این مطالعه چهل زن داوطلب و واجد شرایط ورود به پژوهش بودند که با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه (هر گروه بیست نفر) قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌‌ها مقیاس سازگاری پس از طلاق (فیشر، ۱۹۷۶) و پرسشنامهٔ تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی و کرایج، ۲۰۰۶) به‌کار رفت. صرفاً برای گروه آزمایش، درمان هیجان‌مدار (میرزازاده و همکاران، ۱۳۹۱) در نُه جلسهٔ ۱۲۰دقیقه‌ای برگزار شد. تحلیل داده‌ها ازطریق روش‌ تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۴ انجام شد. سطح معناداری آزمون‌ها ۰٫۰۵ در نظر گرفته شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، اثر گروه برای متغیرهای سازگاری پس از طلاق (۰٫۰۰۱>p)، راهبردهای سازگارانه (۰٫۰۰۱>p) و راهبردهای ناسازگارانهٔ تنظیم هیجان (۰٫۰۰۳=p) معنادار بود. اثر زمان و اثر زمان×گروه نیز برای هر سه متغیر مذکور معنادار بود (۰٫۰۰۱>p). همچنین تفاوت میانگین نمرات هر سه متغیر مذکور بین مرحلۀ پیش‌آزمون با مراحل پس‌آزمون و پیگیری معنادار بود (۰٫۰۰۱>p)؛ اما تفاوت میانگین نمرات متغیرهای سازگاری پس از طلاق (۰٫۴۳۵=p) و راهبردهای سازگارانه (۰٫۰۰۱=p) و ناسازگارنۀ تنظیم هیجان (۰٫۰۸۴=p) بین مراحل پس‌آزمون با پیگیری معنادار نبود که نشان می‌دهد اثر مداخله در مرحلهٔ پیگیری (در طول زمان) پایدار بوده است.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، درمان هیجان‌مدار بر بهبود سازگاری پس از طلاق و بهبود تنظیمِ هیجان زنان مطلقه اثربخشی دارد.