مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: کارکرد‌های اجرایی مغز، نقش اساسی در مهار و تغییر در عملکرد تحصیلی و عملکرد‌های پیچیدهٔ شناختی دارند. هدف این پژوهش، بررسی نقش میانجیگری فراشناخت و حافظهٔ کاری در ارتباط بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی در دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز بود.
روش‌بررسی: پژوهش حاضر با استفاده از مدل‌‌سازی معادلات ساختاری انجام شد. جامعهٔ آماری را تمامی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز، در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند. نمونه‌ای شامل دویست دختر، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای، انتخاب شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه‌ٔ فراشناخت (ولز و کارت‌رایت-هاتن، ۲۰۰۴)، پرسش‌نامهٔ کارکردهای اجرایی (نجاتی، ۱۳۹۲)، پرسش‌نامهٔ یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی (هانگ و اونیل، ۲۰۰۱) و آزمون رایانه‌ای حافظهٔ کاری (رایدینگ و همکاران، ۲۰۰۳) استفاده شد. تحلیل داده‌‌های پژوهش، ازطریق نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۴ و AMOS نسخهٔ ۲۴ در سطح معناداری ۰٫۰۵ انجام گرفت.
یافته‌ها: نتایج نشان داد، ضریب مسیر بین کارکردهای اجرایی با یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی در دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز معنا‌دار نبود (۰٫۱۰۰=p، ۰٫۱۴=β)؛ اما ضریب مسیر بین کارکردهای اجرایی با فراشناخت (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۹=β) و کارکردهای اجرایی با حافظهٔ ‌کاری (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۲۷=β) مثبت و معنادار بود؛ همچنین، ضریب مسیر بین حافظه‌ٔ کاری با یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۷=β) و فراشناخت با یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۲۸=β) مثبت و معنا‌دار بود. ضریب مسیر غیرمستقیم بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی ازطریق فراشناخت مثبت و معنا‌دار بود (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۰۸=β) و ضریب مسیر غیرمستقیم بین کارکردهای اجرایی و یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی ازطریق حافظهٔ ‌کاری مثبت و معنا‌دار بود (۰٫۰۰۵=p، ۰٫۰۸=β)‌. همهٔ شاخص‌های برازندگی از برازش مطلوب الگو با داده‌های گردآوری‌شده حمایت کردند (۳٫۳۵=df/^۲χ، ۰٫۸۵=CFI، ۰٫۹۰=IFI، ۰٫۸۲=TLI، ۰٫۸۳=NFI، ۰٫۰۹=RMSEA).
نتیجه‌گیری: باتوجه به نتایج پژوهش، کارکردهای اجرایی سبب افزایش راهبردهای فراشناختی و حافظهٔ ‌کاری می‌شوند؛ درنتیجه یادگیری خودنظم‌بخشی تحصیلی را افزایش می‌دهند.