مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: شناسایی احساس تنهایی به‌منظور پیشگیری از بروز مشکلات عمیق‌تر ناشی از آن می‌تواند تأثیر بسزایی بر سلامت خانواده و جامعه بگذارد. هدف پژوهش حاضر، مطالعۀ کیفی پیامدهای احساس تنهایی زنان در شیراز به‌قصد شناخت عمیق این پدیده بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش، کیفی بود و با استفاده از راهبرد نظریهٔ داده‌بنیاد با رویکرد عینی‌گرای استراوس و کوربین (۱۹۹۰) انجام شد. روش نمونه‌گیری هدفمند بود. جامعهٔ آماری را زنان متأهل و مطلقه و مجرد ۳۰تا۵۵ سال ساکن شهر شیراز در سال ۹۸-۱۳۹۷ تشکیل دادند. نمونهٔ مطالعه‌شده، ۸۵ نفر، زنان متأهل، مطلقه و مجرد ۳۰تا۵۵ سال و سیزده کارشناس و متخصص مشاوره و روان‌شناسی بودند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافته بود. هر مصاحبه بین ۱۰تا۳۵ دقیقه به‌طول انجامید و اطلاعات در طول یک دورهٔ شش‌ماهه جمع‌آوری شد. تحلیل داده‌ها عبارت بود از: استفاده از کدگذاری باز که از آن مفهوم و مقولهٔ فرعی به‌دست آمد؛ کدگذاری محوری که ارتباط علّی بین مقوله‌های اصلی حاصل شد؛ کدگذاری انتخابی که مقولهٔ هسته‌ای به‌دست آمد.
یافته‌ها: نتایج در ۲۱ مفهوم و ده مقولهٔ فرعی و چهار مقولهٔ اصلی از مصاحبه‌ها احصاء شد و عملکرد احساس تنهایی زنان به‌عنوان مقولهٔ هسته‌ای و در قالب الگوی مفهومی داده‌بنیاد تدوین شد. مقوله‌های فرعی مریض‌شدن و اختلال خواب و خوردن مربوط به مقولهٔ اصلی آسیب جسمی و مقوله‌های فرعی حالات نامساعد روانی، نارضایتی، افسردگی خفیف و افت انگیزش مربوط به مقولهٔ اصلی آسیب روانی بود. همچنین خیانت همسر، ازدواج نامناسب و احساس تنهایی بیشتر مربوط به مقولهٔ اصلی آسیب‌پذیری خانواده و مقوله‌های فرعی رشد رفتاری و رشد شناختی مرتبط با مقولهٔ اصلی رشد فردی بود.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج، احساس تنهایی منجربه پیامدهای بسیاری از مشکلات ازجمله آسیب‌ جسمی و آسیب روانی و مشکلات خانوادگی می‌شود که شناسایی پیامدهای مذکور می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از بروز این مشکلات جبران‌ناپذیر داشته باشد.