مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: در دنیای پیچیدهٔ امروز، افراد تیزهوش و خلاق و صاحبان اندیشه‌های نو و تفکر واگرا، از سرمایه‌های گران‌بهاتر درهر جامعه و ملتی هستند. در مطالعات مختلف عوامل متعدد مؤثر در سلامت روان و محبوبیت نوجوانان تیزهوش بررسی شده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر، مدل‌سازی نشاط معنوی والدین در ارتباط با خلاقیت با نقش میانجی ویژگی‌های شخصیتی دختران تیزهوش بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر باتوجه به ماهیت آن از نوع توصیفی‌تحلیلی بود که در قالب مدل‌سازی معادلات ساختاری ارائه شد. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان مقطع متوسطهٔ مدارس سمپاد دخترانه در مناطق شش و سیزده شهر تهران در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به‌همراه والدینشان تشکیل دادند که به‌روش نمونه‌گیری دردسترس ۳۵۰ نفر به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها، آزمون تفکر خلاق تورنس (تورنس، ۱۹۶۶) و پرسش‌نامهٔ نشاط معنوی افروز (افروز، ۱۳۹۵) و پرسش‌نامهٔ ویژگی‌های شخصیتی هگزاکو (دی ورایز و همکاران، ۲۰۱۳) به‌کار رفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۴ و AMOS نسخهٔ ۲۴ صورت گرفت. سطح معناداری همهٔ آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: بررسی ضرایب مسیر مستقیم بین مسیرهای مختلف نشان داد، نشاط معنوی بر ویژگی‌های شخصیتی (۰٫۰۱۸=p، ۰٫۴۴=Beta) و ویژگی‌های شخصیتی بر خلاقیت (۰٫۰۴۷=p، ۰٫۲۹=Beta) به‌طور معناداری اثر مستقیم داشت؛ اما نشاط معنوی بر خلاقیت اثر مستقیم نداشت (۰٫۱۸۸=p، ۰٫۱=Beta). اثر غیرمستقیم نشاط معنوی بر خلاقیت با نقش میانجی ویژگی‌های شخصیتی معنادار بود (۰٫۰۰۲=p، ۰٫۱۲۹=Beta). باتوجه به اینکه بیشتر شاخص‌های برازش در دامنهٔ مجاز بودند، داده‌های گردآوری‌شده با مدل پیشنهادی پژوهش تناسب داشت (۲٫۰۲۹=CMIN/df، ۰٫۹۵۶ =GFI، ۰٫۹۱۸ =NFI، ۰٫۰۵۷=RMSEA).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش، ویژگی‌های شخصیتی دانش‌آموزان تیزهوش واسطه‌گر روابط میان نشاط معنوی والدین و خلاقیت دانش‌آموزان است؛ همچنین الگوی روابط ساختاری نشاط معنوی والدین در ارتباط با خلاقیت با نقش میانجی ویژگی‌های شخصیتی فرزندان تیزهوش از برازش پذیرفتنی برخوردار است.