مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: کودکان مبتلا به نشانگان داون در پردازش و یکپارچگی حسی‌حرکتی و مهارت‌های حرکتی نقص‌هایی را نشان می‌دهند؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامهٔ جامع تقویت کنش‌های حسی و حرکتی خانواده‌محور بر مهارت‌های حرکتی در کودکان با نشانگان داون انجام شد.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه گواه و دورهٔ پیگیری یک‌ماهه بود. جامعهٔ ‌آماری را تمامی کودکان با نشانگان داون همراه با والدین آن‌ها تشکیل دادند که در سال ۹۸-۱۳۹۷ به کلینیک‌های توان‌بخشی سعادت و آوا در شهرستان کاشمر مراجعه کردند. بیست والد که فرزندان آن‌ها در مقیاس‌های رشد حرکتی پی‌بادی (فولیو و فیوول، ۱۹۸۳) نمرات کمتری داشتند (بازۀ نمرۀ صفر تا ۲)، براساس نمونه‌گیری دردسترس، به‌عنوان نمونه به‌طور داوطلبانه وارد مطالعه شدند. سپس با انتساب تصادفی در گروه آزمایش و گروه گواه (هر گروه ده نفر) قرار گرفتند. گروه آزمایش (والدین دارای فرزند مبتلا به سندرم داون) درمان تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی خانواده‌محور را در هشت جلسه دریافت کرد و مهارت‌های حرکتی فرزندان شرکت‌کنندگان در سه مرحله با استفاده از مقیاس‌های‌ رشد حرکتی پی‌بادی (فولیو و فیوول، ۱۹۸۳) سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۲ و روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌ مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: اثر زمان، اثر گروه و تعامل بین زمان و گروه بر مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف معنادار بود (۰٫۰۰۱p<). در گروه آزمایش، میانگین نمرات متغیرهای مهارت‌های حرکتی درشت و مهارت‌های حرکتی ظریف در مراحل پس‌آزمون و پیگیری درمقایسه با پیش‌آزمون تفاوت معناداری داشت (۰٫۰۰۱>p) و اثر مداخله تا مرحلهٔ پیگیری برای متغیرهای مهارت‌های حرکتی درشت (۰٫۸۱۲=p) و ظریف (۰٫۷۹۵=p) تداوم داشت.
نتیجه‌گیری: برنامهٔ جامع تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی به‌طور معناداری میزان مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف کودکان با نشانگان داون را افزایش می‌‌دهد؛ بنابراین به‌نظر می‌رسد، اعمال روش‌های درمانی مانند تقویت کنش‌های حسی‌حرکتی خانواده‌محور موجب تأثیرات مثبتی در بهبود مهارت‌های حرکتی شود.