مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

زمینه و هدف: افکار، تکانه‌ها یا تصاویر مزاحم هستهٔ اصلی برخی اختلالات روان‌شناختی و به‌ویژه اختلال وسواسی‌اجباری هستند. از سوی دیگر باورهای وسواسی عامل مهمی در تبدیل افکار مزاحم به افکار وسواسی به‌شمار می‌رود. هدف پژوهش حاضر، ارائۀ مدل ساختاری تبیین باورهای وسواسی دانش‌آموزان دبیرستانی براساس باورهای فراشناختی، نشانه‌های استرس، اضطراب و افسردگی با میانجیگری آشفتگی استنتاج بود.
روش‌بررسی: روش تحقیق از نوع تحقیقات همبستگی بود. جامعهٔ آماری پژوهش را همهٔ دانش‌آموزان متوسطهٔ دوم شهرستان الیگودرز در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ تشکیل دادند. حجم نمونه شامل سیصد نفر دانش‌آموز دختر و پسر متوسطهٔ دوم بود که با شیوهٔ نمونه‌گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. برای اندازه‌گیری متغیرها، پرسش‌نامه‌ٔ باورهای وسواسی (کارگروه شناخت‌های وسواسی‌اجباری، ۲۰۰۵)، مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لاویبوند و لاویبوند، ۱۹۹۵)، پرسش‌نامهٔ باورهای فراشناختی (ولز و کارترایت-هاتون، ۲۰۰۴ و پرسش‌نامۀ تجدید‌نظرشدهٔ آشفتگی استنتاج (آردما و همکاران، ۲۰۰۵) به‌کار رفت. تحلیل داده‌ها در سطح معناداری ۰٫۰۱ با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری) ازطریق نرم‌افزارهای آماری SPSS نسخهٔ ۲۰ و AMOS نسخهٔ ۲۴ انجام شد.
یافته‌ها: ضریب مسیر کل بین نشانه‌های استرس، افسردگی و اضطراب با باورهای وسواسی مثبت و معنادار بود (۰٫۰۱۴=p و ۰٫۲۰۵=β). ضریب مسیر مستقیم بین باورهای فراشناختی و باورهای وسواسی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۲۷۹=β) و ضریب مسیر کل آن‌ها (۰٫۰۰۱>p و  ۰٫۴۴۰=β) مثبت و معنادار به‌دست آمد. ضریب مسیرغیرمستقیم میان باورهای فراشناختی و باورهای وسواسی (۰٫۰۰۱>p و ۰٫۱۵۹=β) و ضریب مسیر غیرمستقیم بین نشانه‌های استرس، اضطراب و افسردگی با باورهای وسواسی (۰٫۰۰۱>p و  ۰٫۱۱۰=β) مثبت و معنادار به‌دست آمد. همچنین شاخص‌های نکویی برازش، برازش مدل پژوهش را با داده‌های گردآوری‌شده نشان دادند (۲٫۴۱=fd/x2 و ۰٫۰۶۹=RMSEA و ۰٫۹۰۸=GFI و ۰٫۹۵۰=CFI و ۰٫۸۷۲=AGFI).
نتیجه‌گیری: باورهای فراشناختی و نشانه‌های استرس، افسردگی و اضطراب از عوامل مؤثر بر باورهای وسواسی در دانش‌آموزان هستند و آشفتگی استنتاج رابطهٔ بین باورهای فراشناختی و نشانه‌های استرس، افسردگی و اضطراب را با باورهای وسواسی به‌صورت مثبت و معنادار میانجیگری می‌کند.