BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
URL: http://jdisabilstud.org/article-1-2792-fa.html
2- دانشیار گروه روانشناسی، واحد بیرجند دانشگاه آزاد اسلامی، بیرجند، ایران
3- استادیار روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، پژوهشکدهٔ زنان، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
4- دانشیار انکولوژی رادیوتراپی، بیمارستان امید و دانشگاه علوم‌پزشکی، مشهد، ایران
زمینه و هدف: سرطان پستان احتمالاً ترسناک‌ترین تومور زنان است و موجب پریشانی هیجانی و اجتناب تجربه‌ای در این افراد می‌شود؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسهٔ اثربخشی طرح‌واره‌درمانی مبتنی‌بر توجه‌آگاهی و مداخلهٔ فراتشخیصی بر پریشانی هیجانی و اجتناب تجربه‌ای در زنان با سرطان پستان صورت گرفت.
روش‌بررسی: روش پژوهش، نیمه‌آزمایشی با پیش‌آزمون و پس‌آزمون و دورهٔ پیگیری ۴۵روزه همراه با گروه کنترل بود. جامعهٔ آماری را تمامی بیماران زن دارای سرطان پستان در سال ۱۴۰۰-۱۳۹۷ مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های امید و امام‌رضا(ع) مشهد تشکیل دادند. از افراد واجد شرایط داوطلب، ۴۱ نفر (پس از ریزش) به‌روش هدفمند انتخاب شدند و به‌طور تصادفی در گروه‌های آزمایش (طرح‌واره‌درمانی مبتنی‌بر توجه‌آگاهی=چهارده نفر و درمان فراتشخیصی=سیزده نفر) و گروه کنترل (چهارده نفر) قرار گرفتند. ابزارهای جمع‌آوری داده‌ها مقیاس اضطراب، استرس، افسردگی (لاویبوند و لاویبوند، ۱۹۹۵) و نسخۀ دوم پرسش‌نامهٔ پذیرش و عمل (بوند و همکاران، ۲۰۱۱) بود. طرح‌واره‌درمانی مبتنی‌بر توجه‌آگاهی در هشت جلسه و دو جلسه پیگیری نوددقیقه‌ای و درمان فراتشخیصی یکپارچه در ده جلسهٔ نوددقیقه‌ای صرفاً برای گروه‌های آزمایش اجرا شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس یک‌طرفه، آزمون کای‌دو، روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی ازطریق نرم‌افزار SPSS نسخهٔ ۲۵ در سطح معناداری ۰٫۰۵ صورت گرفت.
یافته‌ها: بین میانگین نمرات گروه‌های آزمایش با گروه کنترل در مراحل پس‌آزمون و پیگیری در خرده‌مقیاس‌های افسردگی و اضطراب و استرس متغیر پریشانی و متغیر اجتناب تجربه‌ای تفاوت معنادار وجود داشت (۰٫۰۵>p). بین اثربخشی دو نوع درمان بر متغیرهای مذکور تفاوت معناداری مشاهده نشد (۰٫۰۵<p). همچنین تغییرات میانگین نمرهٔ خرده‌مقیاس‌های افسردگی و اضطراب و استرس متغیر پریشانی هیجانی و متغیر اجتناب تجربه‌ای در دو گروه مداخله بین مراحل پیش‌آزمون با پس‌آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود داشت (۰٫۰۵>p). تفاوت معنادار بین مراحل پس‌آزمون و پیگیری نیز حاکی از ماندگاری اثربخشی درمان‌ها در مرحلۀ پیگیری بود (۰٫۰۵>p).
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که درمان فراتشخیصی و طرح‌واره‌درمانی مبتنی‌بر توجه‌آگاهی، هر دو به‌طور معناداری باعث کاهش پریشانی هیجانی و اجتناب تجربه‌ای زنان با سرطان پستان می‌شوند.
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
