مجله مطالعات ناتوانی (علمی- پژوهشی)

چکیده
زمینه و هدف: امروزه اینترنت به‌عنوان ابزاری بسیار مهم برای آموزش، سرگرمی، به‌اشتراک‌گذاشتن اطلاعات و ارتباطات تلقی می‌شود و به بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی افراد تبدیل شده است. در مطالعات مختلف عوامل متعدد مؤثر در اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مجازی، بررسی شده است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر مدل‌سازی اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مجازی براساس طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه با نقش میانجی هویت معنوی در نوجوانان دختر بود.
روش‌بررسی: روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی‌تحلیلی بود که در قالب مدل‌سازی معادلات ساختاری ارائه شد. جامعهٔ آماری پژوهش را تمامی دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بابل در سال تحصیلی ۹۹-۱۳۹۸ تشکیل دادند که با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس ۳۲۰ نفر به‌عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها پرسش‌نامۀ اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مبتنی‌بر موبایل (خواجه‌احمدی و همکاران، ۱۳۹۵) و پرسش‌نامۀ طرح‌وارۀ ناسازگار اولیهٔ یانگ (یانگ، ۲۰۰۵) و پرسش‌نامۀ هویت معنوی (رستمی و جوکار، ۱۳۹۳) به‌کار رفت. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS نسخهٔ ۲۴ و Amos نسخهٔ ۲۴ و همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری صورت گرفت. سطح معناداری همهٔ آزمون‌ها ۰٫۰۵ بود.
یافته‌ها: بررسی ضرایب مسیرهای مختلف نشان داد، طرح‌وارهٔ ناسازگار با هویت معنوی (۰٫۰۱۱=p، ۰٫۶۵=Beta) و اعتیاد به شبکه‌های مجازی (۰٫۰۰۱>p، ۰٫۶۵=Beta) به‌طور معناداری رابطهٔ مستقیم دارد؛ اما بین هویت معنوی با اعتیاد به شبکهٔ مجازی (۰٫۰۷۲=p، ۰٫۱۶=Beta) رابطهٔ مستقیم مشاهده نمی‌شود. شاخص‌های نکویی برازش مدل مفهومی برازش داده‌شده برابر با ۳٫۹=CMIN/df، ۰٫۹۵=GFI، ۰٫۹۳۹=NFI و ۰٫۰۷۱=RMSEA، به‌دست آمد.
نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش، به‌نظر می‌رسد طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در نوجوانان دختر با اثرگذاری بر هویت معنوی موجب افزایش اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی مجازی خواهد شد.